Bahreyn neden önemli?

Mısır, Tunus ve Libya’yı içine alan isyan dalgasının Körfez ülkelerinde ilk olarak Bahreyn’i etkileyeceği konuşuluyor.

Batı basını her ne kadar Bahreyn’de yapılacak Formula 1 yarışlarının iptal edilmesine daha çok yer verse de, başkent Manama’da İnci Meydanı’nda 14 Şubat’tan bu yana gelen gösterilerde 7 gösterici hayatını kaybetti. Olaylar üzerine acil önlem alan Bahreyn Kralı Hamad Bin İsa el Halife, 3 bakanı görevden aldı. Şii Muhalif lider Hasan Muşeyma da ülkesine döndü.

Bahreyn’de yaşanacak olası bir halk isyanı en çok Amerika Birleşik Devletleri ile Basra Körfezi’nin diğer ülkelerinden Suudi Arabistan ve Kuveyt’i endişelendiriyor. Peki ama 800 bini Bahreynli olmak üzere 1,3 milyon kişinin yaşadığı bu küçük ada ülkesinde meydana gelecek olaylar neden bu kadar önemli?

BAHREYN: ARADA KALMIŞ BİR ÜLKE
‘Bahır’ ve ‘eyn’ kelimelerden türeyen Bahreyn adı iki denizin arasında anlamına geliyor. İsmini deniz kenarından fışkıran tatlı su kaynaklarından alan bu 800 bini vatandaş olmak üzere 1,3 milyon nüfuslu, yaklaşık 30 adadan oluşan Arap ülkesi, adı gibi Basra Körfezi’nde ‘ara’ bir konumda bulunuyor.

Bir yanı Suudi Arabistan olan Bahreyn’in diğer yanı İran...

KRAL SÜNNİ AMA ÇOĞUNLUK Şİİ
Sünni Halife ailesi tarafından yönetilen Bahreyn, Sünni nüfusun ağırlıklı olduğu bir çok Arap ülkesinin aksine Bahreyn’in yüzde 70’i Şiilerden oluşuyor.

İran’ın uzun yıllardır Suudi Arabistan’ın ve ABD’nin müttefiki olan Bahreyn’in üzerindeki etkisini Şii nüfusu kullanarak arttırmak istediği konuşuluyor. Üstelik bu küçük petrol ülkesinin en zengin petrol yatakları Şii nüfusun yaşadığı ülkenin doğu kesiminde bulunuyor.

İRAN’LA YAKINLAŞIR ENDİŞESİ
Bahreyn de Şiilerin ağırlıklı olduğu bir yönetim kurulursa, ülkenin İran ile yakınlaşmasından endişe ediliyor. Bu da Suudi Arabistan ve Kuveyt için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Ayrıca Bahreyn’deki Şii’lerin ayaklanması, nüfusunun yüzde 30’u Şii olan Kuveyt’i de etkileyebilir. Başta sağlık problemleri nedeniyle gördüğü tedaviden ülkesine yeni dönen Suudi Kralı Abdullah başta olmak üzere, Suudi Arabistan’da yönetim kademesindeki kişilerin ilerleyen yaşları da göz önünde bulundurulduğunda, Suudi Arabistan da halk isyanlarının ülkesine sıçramasından endişe ediyor

Şİİ’LERİN EŞİTSİZLİĞE İSYANI
Bahreyn’de Şiiler, ekonomik, sosyal ve siyasal alanda Sünnilere oranla çok daha az hakka sahipler. Bu da eşitsizik yaratıyor.

Bahreyn’de seçim bölgelerini düzenlenmesi sonucu, 40 sandalyeli parlementoda Şii’lerin sahip olabileceği sandalye sayısı en fazla 18. Seçim bölgelerinde Şii bir adayın parlementoya girebilmesi için kimi kez Sünni adayı 100 katı daha fazla oy alması gerekiyor. Ülkenin önemli bir kısmı Şii’lerin yerleşimine kapalı.Ülkenin küçük olması nedeniyle ev ve toprak fiyatları çok fazla, özellikle Şii’ler yerleşim haklarının olmadığını söylüyor. Tüm bu eşitsizlikler ülkedeki Şii’lerin tepkisini çekiyor. Şii’ler eşitsizliğin düzelmesi için yeni bir anayasa talebinde bulunuyorlar.

ABD’NİN STRATEJİK ORTAĞI
Bahreyn, Ortadoğu’da ABD için kritik öneme sahip ülkelerin başında geliyor. Bahreyn’i uzun süreli bölgesel ortaklarından biri olarak gördüğünü sık sık yineleyen ABD’nin 5. Filosu da Bahreyn’de bulunuyor.

5. Filo, ABD donanması için Ortadoğu’da en önemli lojistik merkez. Neredeyse 50 yıldır, yani Bahreyn’in İngiliz sömürgesinden kurtulmasından bu yana ülkede bulunan 5. Filo, 1990’daki Körfez Savaşı ve 2003’teki Irak savaşında da etkin bir rol oynamıştı.

Ülkedeki Şeyh İsa Havaüssü, Bahreyn ve ABD tarafından ortak olarak kullanılıyor. Bahreyn’i terörizme karşı kalelerinden biri olarak gördüğünü söyleyen ABD’nin 6 binden fazla askeri personelinin bulunduğu ülkede ABD savaş uçak ve füzelerinin bulunmasına da izin var.