İran İslam Devrimi en kısa ifadesiyle iki kavram üzerine oturur: Özgürlük ve Adalet. Ahmedinejad’ın 2. kez başkan olduğu seçimler de bu iki kavramın mücadelesi şeklinde geçti; yani reformistler ve muhafazakârlar arasında bu mücadele.
Çünkü ülkede muhafazakârlar hukuk anlamında olmasa da sınıfsal, insanlara yaklaşım, adil gelir dağılımı açısından adalet duygusuna dayanır. Reformistler de rejimin elverdiği ölçüde her türlü özgürlüğe vurgu yaparlar, genç kuşakların taleplerini karşılamaya çalışır, yani rejimin terazisinin özgürlük kefesini ağır basar.
1997’de Hüseyin Hatemi, 2005’de Mahmut Ahmedinejad seçildiğinde de böyle olmuştur. Reformistler, 1997-2005 arasında Hatemi’den gerekli açılımları göremeyip büyük hayal kırıklığı yaşaması gibi, muhafazakarlar da gelir dağılımı ve ekonomik vaatlerin yerine gelmemesi açısından Ahmedinejad’da umduklarını bulamadılar.
Ancak buna rağmen muhafazakârlar seçimi kazandı. Tahminler alt üst oldu. İran içi ve dışında şaşkınlık yaşandı.
NASIL OLDU?
İran, çok farklı dinamiklere dayanan ve farklı dinamiklerle işleyen bir ülke. İçine girmediğiniz, uzaktan baktığınız, batı medyasının tercümelerini okuduğunuzda yanıltıcı olabilecek bir tarih ve tecrübe üzerine oturan bir halk söz konusu.
Siyasi dengeleri farklı, tarih ve devlet geleneğinin yanı sıra İslam devriminin oluşturduğu bir devlet yapısı var. Dünyadan her anlamda izole bir şekilde yaşıyor. Zaman zaman rejim içi emniyet sübapları çalışarak görece özgürlük veriliyor, bir dönem bunlar geri alınabiliyor. Çünkü muhafazakâr olsun, reformist olsun herkes için ortak nokta rejimin korunması.
Zaten bu iki kesimin mücadelesi rejimin içinde gerçekleşiyor; özgürlüklerin, insan haklarının, kadın haklarının, ifade özgürlüğünün ve adil ekonomik yapının değişmesi için yaklaşımlar farklılık oluşuyor. Ama dışarıdan görüldüğü gibi reformistlerin rejimi devirmek gibi bir niyetleri yok. Çabaları önemli çünkü rejim muhafazakârlaştığı oranda patlama ihtimali daha fazla.
NE OLACAK?
Ve su bu çatlakta yürümeye devam edecektir.
- Etiketler :
- Haberler
