Bilim insanları sonunda Uzay'daki en parlak patlamalara yanıt buldu
Gamma ışını patlamaları evrendeki en parlak ışık kümeleri arasında yer alıyor. Gökyüzünde sadece birkaç saniye görülen bu patlamaların kaynağı çoğu zaman milyarlarca yıl ötede bulunuyor. 60 yıldan uzun süredir varlığı bilinen bu fenomene kapsamlı bir yanıt verilemiyordu. Bilim insanları tarafından oluşturulan matematiksel modellemede ikna edici bir yanıt ortaya konulduğu iddia edildi.
Gamma ışını patlamaları en parlak ve en enerji dolu ışık patlamaları olarak biliniyor. Bu patlamalar o kadar güçlü ki tek bir gamma ışını patlaması Güneş'ten tam bir trilyon kat daha fazla ışık yayabiliyor.
Bilim insanları 60 yıldan uzun süredir bilinen bu fenomeni açıklayacak bir yanıt ortaya koyamıyordu. Ancak geçen hafta Nature dergisinde yayımlanan bir makaleyle bu durum değişti.
Yanıtın bu kadar zor olmasının temel sebebi gamma ışını patlamaların oldukça uzakta yaşanması. Bu patlamalar çoğunlukla birkaç milyar ışık yılı ötede yaşanıyor. Bazen bu mesafe nedeniyle araştırmacıların patlamanın kaynağını tespit edemediği durumlar oluyordu.
Bu patlamalar gökyüzünde birkaç saniyelik ışıklar halinde görülüyordu. Yeni çalışmada karmaşık bir matemetiksel denklemle bu patlamaların aslında çok yaşlı ölen yıldızlardan kaynaklanabileceği öne sürüldü.
Ortaya atılan modelde gamma ışıklarıyla, kosmik ışınlar arasındaki etkileşimlere odaklanıldı. Bu bulanık patlamaların her birinin uzak galaksilerin çeperlerinde meydana gelmiş olabileceği belirtildi.
Makalenin baş yazarı Math Roth, "Bütün galaksilerdeki gamma ışını emisyonlarını modelledik ve yıldız oluşturan galaksilerin gamma ışını radyasyonunun çoğunu ürettiğini tespit ettik" dedi. Roth Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde astrofizik alanında çalışmalar yapıyor.
DİĞER AÇIKLAMALAR
Şimdiye kadar astronomların benimsediği iki farklı yorum bulunuyordu. Bunlardan biri uzaydaki gazların kara deliklere çekilme sürecinde bir miktar gazın kaçmaya çalıştığı ve bunun da ışık hızına yakın bir radyasyon yaydığı belirtiliyordu.
Bir diğer yorum ise süpernova olarak adlandırılan devasa yıldız patlamalarına dayanıyordu. Yıldızlar yakıtları bittiğinde patlıyor. Yıldızın büyüklüğü patlamanın büyüklüğünü de direkt olarak belirliyor.
Süpernova olarak adlandırılan büyük yıldızların patlamasından bir miktar yakıtın uzaya kaçtığı ve kozmik ışık olarak adlandırılan bu yakıtın yolda başka parçacıklarla karşılaşarak gamma ışını patlamasına neden olduğu aktarılıyordu.
Yeni çalışmada bilim insanları daha çok diğer açıklamalarda da belirtilen ikinci patlamaya odaklandı. Gamma ışınlarının, galaksinin büyüklüğü, yıldız oluşum hızı ve kozmik ışınların başlangıç enerjisi gibi birçok farktörden etkilendiği tespit edildi.
Ekip oluşturdukları modeli NASA'nın Fermi Gamma-ışını Uzay Teleskopu verileriyle karşılaştırdı. Araştırmacılar kendi hesaplamalarının gamma ışını patlamalarının çoğunu açıklayabildiğini öne sürdü.
Makalede kara delik teorisinin de bazı gamma ışını patlamalarını açıklayabileceği belirtildi.
