Psikiyatri uzmanı açıkladı: Eğer kendiniz "Gizli Narsistseniz?"

Bir kişilik tipi olarak Narsisizmin temel özelliği aşırı bir şekilde kendini büyük görmektir. Bu kendisini ya çok açık ve hemen tanınan büyüklenmeci tavırla ortaya koyar ve kolaylıkla tanınır ya da kendisini daha gizli biçimde görünüşte kibar, utangaç, alçakgönüllü bir şekilde gizli bir biçimde ortaya koyabilir.

KIRILGAN (GİZLİ) NARSİSTLERİ NASIL TANIRIZ?

Gizli veya kırılgan narsistler eleştiriye ve olumsuz gibi görünen yargılara karşı aşırı duyarlı, özgüveni eksik, yaşamdan keyif almayan, mutsuz, kendini eleştiren ve toplumsal yaşamdan geri çekilmiş kişilerdir.

Bu tür narsisizmi olan kişiler özellikle reddedilmeye karşı aşırı duyarlı ve kırılgan, çabuk alınan ve küsen kişiler olduklarından diğer insanlarla ilişki kurmakta ve yürütmekte zorlanırlar. Aşırı derecede kendilerine ve nasıl görüldüklerine odaklıdırlar. Bu kişiler bütün narsistler gibi empati yapamazlar yani diğer kişilerin ne hissettiğine ilişkin eş duyum (empati) yetenekleri zayıftır.

Peki, çevremizde böyle bir kişilik yapısına sahip birisi varsa nasıl yaklaşmalıyız?

ÇEVRENİZDE GİZLİ NARSİST VARSA NASIL YAKLAŞMALISINIZ?

Eğer çevrenizde bu özelliklere sahip biri varsa ve bu kişiyle ilişkinizi sürdürmek durumundaysanız, öncelikle:

1. SINIRLARINIZI BELİRLEYİN

İlişkinizde sınırlar koyun ve size uygun olan ve olmayan davranışları açıkça ifade edin. Mümkünse zorunlu bir ilişki değilse ilişkinizi sınırlandırın ve onu değiştiremeyeceğinizi bilin. Örneğin, yardım istediği bir konuda, bunun sizin açınızdan makul ve yapılabilir gelip gelmediğini değerlendirerek karar verin.

Eğer uygun görüyorsanız yardım edin, aksi halde net bir şekilde hayır demeyi öğrenin. Çünkü yaptığınız yardım ya da iyilikler karşısında elde edeceğiniz sadece bu kişinin o an için size öfke duymaması veya kırılmaması olacaktır. Olasılıkla uzun vadede bu yaptığınız için size karşı hiçbir minnet hissetmeyecektir.

2.ELEŞTİRMEYİN

Hemen herkes eleştiriler karşısında zorlanır ve kendisini kötü hisseder. Narsisistik kırılganlıktan muzdarip kişiler ise, yapıcı olsa bile herhangi bir eleştiriyi kabul etmekte genellikle zorlanırlar ve bu onları savunmaya veya saldırganlığa yöneltebilir. Onun için sonuç alamayacağınız bir şey için boşuna enerji ve zaman sarf etmeyin.

3. SİZİNLE OYNAMASINA KARŞI DURUN

Gizli narsistler, sizden yerine getirilmesi zor isteklerde bulunup bunu başaramadığınızda sizi suçlayabilirler. Böyle durumlarda, baştan açık bir şekilde “eğer zamanım, imkan ve gücüm olsa bu isteğini karşılamayı isterdim ama şu anda bu isteğini maalesef yerine getirecek imkanlarım yok” şeklinde isteğini yerine getiremeyeceğinizi ifade etmek önemlidir.

4. NET VE AÇIK GERİ BİLDİRİM VERİN

Geri bildirim vereceğinizde kendi düşünce duygu istek ve niyetlerinizi açıklayın. Bunu yaparken “Ben bu kişinin benimle ve hissettiklerimle ilgili neyi duymasını istiyorum?” diye düşünün ve onun değişmesini beklemeyin. Örneğin, “Sen benden X ten randevu almamı istedin aldım ama randevu saatinde orada olmadığını söylediler. Randevuyu ben aldığım için ben zor bir durumda kaldım, bir dahaki sefere gidemeyeceğin de bana haber verebilirsen benim için iyi olur” gibi bir ifade kullanabilirsiniz. Bu esnada sakin kalmaya ve duygusal bir tepki vermemeye özen gösterin.

Peki bu özelliklerin bir kısmının kendimizde olduğunu fark ediyorsak neler yapabiliriz?

Okuduğunuz özellikler ve örnekler size “Ben gizli narsist olabilir miyim?” sorusunu sordurmuş ve bu durum sizi kaygılandırmış olabilir. Narsisizm bir spektrum olarak değerlendirilir. Her insanda belli düzeyde narsisizm vardır ve bu oldukça gerekli ve sağlıklıdır. Narsisizm kavramı her ne kadar toplumda olumsuz bir kavram olarak kullanılsa da “normal narsisizm” olarak adlandırılan ve bireyin kendisi ve çevresiyle uyumunu sağlayan bir düzeyde narsisizm normaldir ve gereklidir. Başkaları tarafından beğenilmek, onaylanmak, sevilmek isteği her insanda var olan doğal gereksinimlerdir.

Şimdi bir adım daha ileri gidelim. Eğer kendiniz Gizli Narsistseniz?

Nasıl hissettiğimiz tamamen dış dünyanın tepkilerine bağlıysa ve sürekli dış onaya ihtiyaç duyuyorsak, bu durum narsisizmin sorunlu bir boyuta ulaştığından kuşkulanabiliriz.
Bu noktada şunlar yapılabilir:
• Kendi düşüncelerinizin ve değerlendirmelerinizin sadece düşünceniz olduğunu gerçeklik olmadığını fark edin.
• Gerçeklikle ilgili tanımlamalar, çıkarımlar, anlamlandırmalar ve tahminler olarak düşüncelerimizin gerçekçi, duruma uygun ve yararlı olup olmadığına bakın
• Kendiniz, insanlar ve ilişkilerinizle ilgili daha gerçekçi ve yararlı değerlendirmeler yapmaya ve inançlar geliştirmeye çalışın.
• Baş edemediğiniz durumlarda bir terapistten yardım almayı düşünün.
Gizli narsisizmle baş etmek, farkındalık ve kararlılık gerektirir. Ancak bu yolda atacağınız her adım, daha sağlıklı ve tatmin edici ilişkiler kurmanıza yardımcı olacaktır.