Karl Marx’ın mezarı turizme açılıyor: Anısına saygısızlık tartışması

İngiltere’nin başkenti Londra’da yer alan komünist idoelojinin önemli isimli  Karl Marx’ın mezarının yer aldığı Highgate MezarlığI’na, daha fazla turist çekmek amacıyla peyzaj yapılacağı belirtildi. Yetkililer, çevre düzenlemesine ek olarak mezarlığa  bir sergi alanı, hediyelik eşya dükkanı ve muhtemelen bir kafe açılacağını da belirtti.

ÖLÜM TURİZMİNE İLGİ GİDEREK ARTIYOR

170 bin kişinin kalıntılarına ev sahipliği yapan ve 1839'da açılan Highgate, insanların ölüme artan ilgisini fırsata çevirmeye karar veren son mezarlık olarak gündemdeki yerini aldı. Kısa zaman önce Londra’nın güneyindeki Brompton mezarlığına Ulusal Piyango Topluluk Fonu'ndan alınan 4.5 milyon sterlinlik hibe ile restorasyon yapıldı. Londra mezarlıklarının kolera salgını sonrasında aşırı kalabalıklaştığı dönemde açılan ve 1854'ten beri faaliyet gösteren Brookwood mezarlığı ise ölüm müzesi açıma hazırlığı yapıyor.

"BURJUVA TOPLUMUNDA GEÇMİŞ BUGÜNE HÜKMEDER"

Mezarlığı hiçbir kamu fonu olmaksızın koruduğuna söyleyen  Highgate Mezarlığı Vakfı'nın başkanı Dr. Ian Dungavell, “İnsanlar eskiden mezarlıkları ziyaret etmenin tuhaf, ürkütücü ve biraz hastalıklı olduğunu düşünürdü. Şimdi mezarlıkların tarihi kültürel çevremizin bir parçası olduğunu anlıyorlar. Komünist Manifesto'da şu gözlemde bulunan Marx için bu belki de sürpriz olmayacaktır: ‘Burjuva toplumunda ... geçmiş, bugüne hükmeder” ifadelerinin kullandı.

SOYAĞACI SİTELERİNİN ETKİSİ

Ancak mezarlığın restore edilip, bundan para kazanılacak olması pek çok insan tarafından Marx’ın anısına saygısızlık olarak nitelendirildi. Konuya ilişkin açıklama yapan Dr. Ian Dungavell ise, günümüzde internette aile soyağacını bulma sitelerinin yaygınlaşmasıyla ölüm turizminin moda haline geldiğini söyleyerek projeyi savundu.

Dugavell, "Bu tartışmalarda bir tür döngüsellik var. Highgate açıldığında, mezarlık turizmi sadece Londra’da değil, dünyanın her yerinde yaygındı. 1830'ların Paris'inde gidilecek en iyi yerlerden biri Père Lachaise idi. Mutlaka görülmesi gereken bir yerdi” dedi.

Bununla birlikte, son 7 yılda ücretli ziyaretçi sayısını 63 binden 100 bine çıkaran Highgate, Londra'nın halka açık parkları yapılmadan önce açıldı ve şehir sakinlerine dışarıda vakit geçirme imkanı sundu. Ancak daha fazla insanın ölülerini yakmasını  tercih etmesiyle mezarlıkların modası geçerken, bir dizi gotik korku filminde set olarak kullanıldı.

"ÇÜRÜME KONTROLDEN ÇIKTI"

Dungavell, "Estetik bir çekimi var. Taşlar yıkılıyor ve üzerlerinde sarmaşıklar büyüyor. Bu oldukça dokunaklı ve insanlar bunu gerçekten bundan etkileniyor. Ancak çürüme her ne kadar romantik olsa da ağaçlar büyüdükçe hasar potansiyeli çok daha büyük hale geliyor. Bu yüzden mezarlıkğı yeniden düzenlemek için bir peyzaj çalışması başlattık” dedi.

"MEZARLIK KÜRESEL ISINMAYA KARŞI KORUYUCU ROLE SAHİP"

Diğer taraftan, yarışma hakkında Highgate ile birlikte çalışan Peyzaj Enstitüsü başkanı Jane Findlay endişelerin olacağını kabul etti.

Findlay, "Herhangi bir değişikliğin, insanların yer hakkında özel buldukları şeyleri istemeden yok edebileceğine dair bir korku vardı ve bu nedenle şimdiye kadar minimal bir müdahale yaklaşımı tercih edildi," dedi. Findlay, nihayetinde mezarlıkların küresel ısınmaya karşı koymada rol oynayabileceğini öne sürdü:

 “Mezarlıkların kentsel yeşil alanlar olarak önemi genellikle göz ardı ediliyor. İnsanlara, sessizlik, derin düşünme ve tefekkür için özel yerler sunarlar ve diğer yeşil alanlar gibi, iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmede önemli bir role sahiptirler. Ayrıca mezarlıklar, çok sayıdaki bitki ve hayvan türü için önemli bir yaşam alanıdırlar.”

MARX'IN MEZARI HAKKINDA

Marx'ın 1883'te defnedildiği mezar, 1956'da 50 metre ileriye taşınmıştı. Mezarın kapitalist Batı Bloku  ile komünist Doğu Bloku arasındaki Soğuk Savaş'ın zirve yaptığı bir dönemde mezarlığın daha görünür bir noktasına taşınması İngiltere'de tartışmalara yol açmıştı.

Marx'ın mezarı 1970'de boru tipi bombayla yapılan bir saldırının hedefi olmuş, çeşitli zamanlarda da boyalı saldırılara maruz kalmıştı.

Karl Marx 1849'da "vatansız" bir sürgün olarak geldiği ve hayatının geri kalanını geçirdiği Londra'da başta Komünist Manifesto ve Kapital olmak üzere önemli eserlerini kaleme almıştı.