Popülerliği her gün giderek artan ve Sokakta, pazarda, manavda, giyimde, kozmetikte, deterjanda; neredeyse her yerde karşımıza çıkan organik kavramı, bu ay National Geographic Türkiye tarafından mercek altına alınıyor.
National Geographic Türkiye, '101 Soruda Organik Ürün Rehberi' adlı ekinde, organik ürünler hakkında aklınıza gelebilecek her türlü sorunun cevabını veriyor.
Bu sorulardan ilk 10 tanesine kısaca göz atalım:
'Organik tarım, tüm canlılara ve çevreye dost üretim sistemlerini içeren; yetiştiricilikte, insana ve çevreye zararlı sentetik kimyasal ilaç, hormon ve gübrenin kullanılmadığı bir tarım yöntemi'olarak tanımlanıyor.
Tohumdan hasata, hasattan son kullanıcıya ulaşıncaya kadar olan bütün aşamalarında, insana ve ekosisteme zararlı kimyasal girdi, katkı maddesi ve işlem/yöntem kullanılmadan üretilen, kontrollü ve sertifi kalım ürünler “organik ürün” olarak adlandırılıyor.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan süreçte üretim de, verim de arttı. Ancak verim, sadece birim alandan alınan miktar ve azalan işgücü üzerinden değerlendirildi. Bugün resmin tamamına bakıldığında durum çok farklı.
Son 10 yılda dünyanın farklı bölgelerinde kuraklık ve sel felaketlerinin artması, gıda fiyatlarındakim istikrarsızlığı da artırdı. Ekonomik büyüme adına ve açlığa çare senaryolarıyla sunulan modern/endüstriyel tarımda kullanılan sentetik gübreler, kimyasal ilaçlar ve monokültür tarım yöntemleri doğayı tahrip ediyor...
Buna karşın organiktarım, bizi konvansiyonel tarımın yarattığı sağlık sorunlarından korumanın yanı sıra, doğanın ve toprak, su gibidoğal varlıkların korunması için de çözümler sunuyor.
Organik tarım farklı dillerdeki kullanım biçimleri nedeniyle ekolojik ya da biyolojik tarım olarak da adlandırılabiliyor. Örneğin, İngiltere’de organik(organic), Almanya’da ekolojik ve biyolojik (ökologish), Fransa’da biyolojik (biologique) kelimeleri kullanılıyor.
ABD Çevre Koruma Kurumu, piyasadaki kimyasalların %99'dan fazlasının, insan ve çevre sağlığına zararlı olup olmadığına dair testler uygulanmadan piyasaya sürülmesine izin veriyor. Ticari olarak kullanılan tarımsal veya tarım dışı pestisitlerin sayısının 17 bin olduğu düşünüldüğünde bu son derece ürkütücü. Bununla birlikte hemen her gün yeni bir zirai ilaç yasaklanıyor.
Kısa vadede zirai ilaçlar böceklere karşı etkili ama yıllar içinde performansları düşüyor. Pestisitler uzun vadede, çözmeye çalıştıkları problemi yaratan konumuna düşmüş durumda. Birçok tarımsal zararlı, bu ilaçlara karşı direnç geliştiriyor, artırılan ilaç dozuna rağmen direnç devam ediyor.
Organik madde ve mikroorganizmalar bakımından zengin verimli topraklar, bitkiler için daha sağlıklı ortamla birlikte sürdürülebilir bir üretime de zemin hazırlar. Toprak sağlığının en önemli göstergelerinden biri, topraktaki karbon konsantrasyonudur. Konvansiyonel tarım yapılan topraklar karbon kaybederken yanmış ahır gübresi, yeşil gübre ve ekim nöbetinin tercih edildiği organik tarım topraklarında karbon miktarı yüksektir.
Sentetik gübrelerin kullanılmasının yaygınlaşması, çiftçilerin yıllardır uyguladığı ekim nöbeti, karışık ekim, bitkisel ve hayvansal gübrenin toprağa kazandırılması gibi uygulamalardan vazgeçmelerine neden oldu. Sentetik gübrelerin her an ulaşılabilir olması sonucunda, tek tip/monokültür tarım yaygınlaştı. Bu uygulamalar, toprağın sıkışmasına, aşınmasına, erozyona uğramasına ve organik maddece yoksunlaşmasına yol açtı.
Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına före, 1961-2006 yılları arasında sentetik azotlu gübrelerin kullanımı 8 katına çıkmasına rağmen, dünya çapında tahıl grubundaki verim artışı sadece 1,5 kat olmuş. Sentetik gübrelerin kullanımı nedeniyle tarım toprakları verimliliğini yitirdiği için her geçen yıl daha fazla sentetik gübreye ihtiyaç duyuluyor. Bu da maliyetlerin artmasına neden oluyor. Rodale Enstitüsü'nün 30 yıllık araştırmasına göre, organik mısır ve soya verimleri konvansiyonel olanlarla aynı. Kurak geçen yıllardaysa organik mısır tarlaları,konvansiyonel olanlara göre %31 daha yüksek verim sağlamış.
Tarımda antibiyotik kullanımının zararları neler? Dünyada antibiyotiklerin %15’i insanlarda, %85’i hayvanlarda kullanılıyor. Konvansiyonel tarımda hastalığı önlemek için bol miktarda kullanılan antibiyotikler, organik tarımda oldukça kısıtlı uygulanıyor. Tarımda aşırı antibiyotik kullanımı sonucunda, E. coli, salmonella, campylobacter gibi hastalık yapıcı bazı bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirdiği düşünülüyor.
Geride kalan 91 soruyu ve cevaplarını National Geographic Türkiye’nin Mart sayısında bulabilirsiniz.
