ntv.com.tr 26.10.2020 - 17:18
Dünyanın dört bir yanını etkisi altına alan yeni tip corona virüs pandemisi nedeniyle vaka sayısı 43 milyonu, ölü sayısı ise 1 milyon 150 bini aştı. Sosyal yaşama ve küresel ekonomiye de ağır darbe vuran salgının kontrol altına alınması için bir aşının varlığı şart koşuluyor.
Bununla birlikte, dünya genelinde dokuz aşı son aşama insan deneylerine devam ediyor. Bu aşılardan birini geliştiren AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi’nden umutlandıran bir haber geldi.
AstraZeneca, üçüncü aşama klinik testleri devam eden AZD1222 adlı aşının yaşlılarda genç insanlarda benzer düzeyde bağışıklık tepkisi oluşturduğunu duyurdu.
AstraZeneca tarafından yapılan açıklamada, “Yaşlı ve genç gönüllülerde benzer bağışık tepkisinin görülmesi heyecan verici bir olay. Ayrıca, hastalığa karşı daha fazla risk altında bulunan 60 yaş ve üstünde gençlerden daha fazla yan etki belirtilmedi” ifadeleri kullanıldı.
Bağışıklık sistemi yaş ilerledikçe zayıflıyor ve bu nedenle Covid-19’dan ölüm riski arıyor. Bu nedenle potansiyel aşıların yaşlı insanlarda etkinlik göstermesi büyük bir önem taşıyor.
Öte yandan, Oxford Üniversitesi’nden aşı geliştirme çalışmalarına liderlik eden araştırmacılardan Profesör Adrian Hill, son aşama klinik deneyler tamamlanmasa bile, “AZD1222”nin yıl sonundan önce acil kullanım onayı alabileceğini açıkladı.
Hill, “AstraZeneca’nın dünya genelinde bulunan 10 fabrikasında şu ana kadar binlerce doz aşı üretildi. Bu aşıların yıl sonundan önce sağlık çalışanları ve yüksek risk altında bulunan kişilere dağıtılacağını düşünüyorum. Son aşama testler tamamlanmasa bile aşıya acil kullanım onayı verilebilir” dedi.
Bununla birlikte, geçtiğimiz hafta Brezilyalı sağlık yetkilileri AstraZeneca/Oxford’un ülkede gerçekleştirilen deneylerinde 28 yaşındaki gönüllü doktor João Pedro Feitosa hayatını kaybettiğini duyurmuştu. AstraZeneca, doktorun aşıyı alan gönüllüler arasında olmadığını ve plasebo ilacını alan kontrol grubunda olduğunu belirtmişti.
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor. Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşının güvenli olup olmadığı ve muhtemel yan etkileri araştırılıyor. İkinci aşamada, güvenilirliği doğrulanan aşının etkinliği 100'den fazla denek üzerinde test ediliyor. Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem, binlerce denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç, aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünya genelinde Covid-19'a karşı 45 aşı adayı klinik deneme, 200’ü aşkın aşı adayı ise klinik öncesi değerlendirme aşamasında bulunuyor.
Öte yandan, Rusya ve Çin, tam etkinlik denemeleri sonuçlandırılmadan önce insanları aşılamaya başladı. Pfizer, Moderna ve AstraZeneca gibi önde gelen şirketlerin ise yıl sonundan önce son aşama deneme sonuçlarına sahip olması bekleniyor.
