Alman aşısı nasıl dağıtılacak? Şirketin CEO'su NTV'ye anlattı

Dünyanın gözü korona virüse karşı geliştirilecek aşıda.

Bu anlamda büyük bir yarış var ve bu yarışta öne Alman - ABD ortak yapımı olan Biontech - Pfizer firmasının aşısı.

İki şirket sonuca yakın ama aşılarının çok önemli bir handikapı, bir engeli var. O da aşının -70 santigrat derecede korunabiliyor olması, saklanabiliyor olması.

Dolayısıyla, bu bildiğimiz tüm aşılardan 50 derece daha fazla bir soğuk ortamın yaratılması edmek.

Hal böyle olunca, bu aşı nasıl taşınacak, nasıl korunacak, o soğuk zincir nasıl oluşturulacak ve dünyaya yayılacak, bu gibi soru işaretleri var.

NTV ekibinden Deniz Kilislioğlu, aşıları taşıyak Alman şirketi va-Q-tec'in CEO'su Joachim Kuhn'la konuştı.

NTV: Biontech ve Pfizer’in aşısı -70 derecede korunmak zorunda. Görünen o ki bu aşının en büyük handikapı da bu. Size şunu sormak isterim. Aşının ulaşımını nasıl sağlayacaksınız? Soğuk zinciri nasıl kuruyorsunuz? Bunun metodu nedir?

JOACHIM KUHN: Biz şu anda, gelmek üzere olan pek çok aşının dağıtımıyla ilgileniyoruz. Bunların bazıları -70 santigrat derecede, bazıları -20 santigrat derecede, bazıları da 2-8 derecede saklanması gereken aşılar. Tüm bu aşılar için biz termal şişeler gibi düşünün, süper yalıtımlı kutular kullanıyoruz...Bu kutuların içine ısıtıcı ya da soğutucu aletler yerleştiriyoruz. Bu yolla -70 derecede ya da 20 derecede ya da ihtiyacınız olan ısı ya da soğukluk neyse, aşıların 5 ila 10 gün gibi bir süreye kadar taşınabilmesini sağlıyoruz.

NTV: Biontech ve Pfizer’ın aşısına odaklandığımızda, kaç güne ihtiyaç var?

JOACHIM KUHN: Biontech Pfizer aşısı için, tüm aşılar için geçerli olduğu gibi, 5 ila 10 güne ihtiyacınız var ve biz bu dağıtımı bahsettiğim tipte kutularımızla yapabiliyoruz.

NTV:  Kuru buz mu kullanıyor musunuz? Burada önemli olan yalıtım mı? Yoksa bu soğukluğa ulaşmak için gaz gibi kimyasallar kullanıyor musunuz?

JOACHIM KUHN :. Hayır, 2 ila 8 derece, -20 ve -40 derece için kurumayan çözümler üretiyoruz. -70 derece için kuru buza ihtiyacımız oluyor. Ama bizim sahip olduğumuz süper izolasyon imkanlarıyla daha az kuru buza ihtiyaç oluyor ki, bugünlerde bu bir avantaj.

NTV: Kuru buz çözümünden bahsettiniz, bir makalede şöyle bir şey okudum. ABD ve Kanada’daki kuru buz üretimi günlük yaklaşık olarak 30 bin ton ve bu üretimin yüzde 5’ini bu aşının ulaşımı ve dağıtımına ayıracaklar. Avrupa’daki üretim konusunda bir fikriniz var mı? 

JOACHIM KUHN: Bu konuda net bir bilgim yok ama şu ana kadar en azından Orta Avrupa’da sıkıntı görmüyoruz bu konuda. Ama bizim çözümlerimiz zaten buna dayanmıyor aslında.

NTV: Nasıl taşıyorsunuz bu aşıları? Karayoluyla mı? Tırlarla mı? Gemi ile mi? Yoksa havayoluyla mı? Önemli mi?

JOACHIM KUHN:. Evet önemli. Tüm bu aşılar havayoluyla taşınır. Epey limitli bir kapasite vardır. Bir de tabii zaman önemlidir. Dolayısıyla çok uzun süreceği için trenle, gemiyle götürülmesi burada bir seçenek değildir. Uçakla götürmek zorundasınız. Uçaklarda kuru buz limiti vardır. Her kompartımanda maksimum 200 kilogram ağırlık kullanabilirsin. Dolayısıyla çok az miktarda kuru buz veya kuru buz olmadan taşımak bir avantajdır.

NTV: Türkiye Biontech – Pfizer aşısından 1 milyon doz aşı siparişi verdi. Türkiye’ye bu aşının taşınması için kaç kutu gerekir?  

JOACHIM KUHN: Aslında özel bir projeye dönük konuşmam çok doğru değil ama genel olarak şöyle söyleyim. Genel olarak 1 palette 20 bin-30 bin doz aşı taşıyabiliyoruz. Bu paletler, 1.8 metre eninde, 1.4 metre yüksekliğinde, 1,5 metre genişliğinde. Böyle bir taşıma kutusuna 20 bin-30 bin doz yerleştirebiliyoruz. Dolayısıyla bu 30-35 palet demek. 1 milyon doz kıtalararası taşımada çok fazla palet anlamına gelmiyor. Sanırım bunun ülke içinde hastanelere, aşı merkezlerine dağıtımı daha ince bir iş çünkü tüm bu paletteki dozları, soğutucu kutulara almanız ve bunları da -70 derece korunmaya devam etmeniz gerekiyor.

NTV:  Bu başka bir sorun. -70 dereceden bahsettiğimizde, bu aşıları dağıttığınız ülkelerde bu altyapının olup olmadığı. Avrupa özelinde konuştuğumuzda böyle bir altyapı kaç ülkede var?

JOACHIM KUHN: Bu konuda McKensie ve DHL’in yayınladığı bir harita var. Temel olarak orta Avrupa’da, Almanya, Fransa, İsviçre gibi ülkelerde -70 dereceye kadar koruma sağlayan bir altyapı var. Daha sınır bölgelerine giderseniz, altyapı biraz daha zayıf bir ama imkansız değil, geliştirilebilir, ama tabi ki bir çaba gerektirir. Türkiye’deki kapasite nedir bunu bilmiyorum ama sizin de gayet iyi soğutucu ve buzdolabı üretim firmalarınız var.
 
NTV: Bir ülkenin bu altyapısı yoksa, şirketiniz bunun inşa edilmesine yardımcı oluyor mu? Bununla ilgili kapasiteniz nedir?

JOACHIM KUHN  Bizim dünya üzerinde çok sayıda ülkede konteynır ve kutu kapasitemiz var ki bu süreçte bunlar önemli ölçüde rezerve edildi. Bu anlamda buzdolabı ve soğutucu altyapıları için ülkelere gönderdiğimiz vakum panellerimiz de var. Dondurucu üreticileri bizim panellerimizi kullandığı için biz bu süreçte lojistik süreçlere pek çok açıdan dahil olduk.

NTV: Bir ülkenin bu altyapıya sahip olduğundan nasıl emin oluyorsunuz?

JOACHIM KUHN 16.07 Koşullar tüm ülkeler için farklı. Bazı ülkeler, Güneydoğu Asya gibi sıcak ülkeleri düşündüğünüzde, aşıları eksi 70 derece korumak için çok sayıda güçlü soğutucu kutulara ihtiyaçları var. Programa göre porfoliomuzda çok sayıda bu tip kutularımız var. Koşullara göre, ihtiyacı olan ülkelere gönderebiliyoruz.

NTV: Bu aşıları ülkelere dağıttığınızda, insanlar sizin bu aşıları dağıttığınız ve bu soğutucuların olduğu merkezlerde mi aşılanmak zorunda? Yoksa eczanelerde de bu aşıyı olabilirler mi?

JOACHIM KUHN: Bildiğim kadarıyla bir aşı merkezinde ya da hastanede aşılanabiliyorsunuz. Bir altyapıya ihtiyacınız var. Eczanelerde bu aşılamayı yapamıyorsunuz.

NTV: Görünen o ki biraz pahalı bir dağıtım modeli.

JOACHIM KUHN: Ben öyle düşünmüyorum. Bir fikir olması açısından şöyle bir örnek vereyim, kıtalararası bir uçuşta bir palette 20-30 bin doz taşındığını söylemiştim. Bir paletin kiralanması da dahil, size maliyeti aşağı yukarı 3000 eurodur. Bu tahminen her doz için 10 cent anlamına geliyor.

NTV: Anladım. Dolayısıyla çok pahalıya mal olmayacak diyorsunuz?

JOACHIM KUHN Evet, böyle diyebilirim.

NTV: Bir ülke böyle bir altyapı kurmak istese, bunun maliyeti ne olur? 

JOACHIM KUHN: İşin gerçeği sahip oldukları altyapılar ve alacakları yolları bilmek gerekiyor. Buna bağlı olarak bir kaç milyon euro diyebilirim. Ama aşılamayı düşündüğümüzde, bu milyonlarca liralık yatırımın da yapılması gerekiyor.

NTV: Kaç ülkeye dağıtacaksınız ve bu ne kadar büyük bir operasyon olacak?

JOACHIM KUHN: Şu ana kadar şirketimiz gelecek yıl garantili 1 kontrat imzaladık. Bu aşamada, bu aşılar için binlerce konteynır sağlayacağız. Bazı haberlerde milyonlarca konteynır deniyor ama ben bunu binlerce olarak düzeltiyorum. Uygunabilir ve uygun miktar budur Aşağı yukarı 2 düzine ülkeye, 20-30 kadar ülkeye dağıtım yapacağız. Aşıları dünyada göndermeye başladık. Resmi bir onay olmasa da bazı şirketler stoklama yapılıyor. Onayı alır almaz, bazı ülkelerde aşılamalar yapılacak. Tabii dünyadaki klinik deneyler için gönderilen aşıların önemli bir bölümü bizim kutularımızla gitti. Tabi tahmin edersiniz ki, bu, Faz1-2-3 onay süreçleri için de çok önemli. Biz bu süreçlerin içine dahil olduk ve bununla gurur duyuyoruz.

NTV: Biontech CEO’su Uğur Şahin bir röportajında dedi ki, bu aşıların oda sıcaklığında saklanabilmesi için bir formül üzerinde çalışıyoruz. Ve bu formül için hedefini de 2021 olarak koydu. Eğer bu formülü bulurlarsa 2021’de size ihtiyaçları olmayacağını düşünüyor musunuz?  

JOACHIM KUHN: Bu çok iyi bir haber olur. Çünkü aşılar kırsal bölgeler için de tedarik edilebilmeli. Bu hayatı daha kolay hale getirir. Ancak bizim şirketimizin ana dağıtımı eksi 70 derece aşılar için değil zaten. Büyük bölümü 2-8 derecedeki aşılar için. Bu gelişmeyi memnuniyetle karşılarım.

VİDEO: AŞI -70 DERECEDE NASIL DAĞITILACAK?