URANYUMUN ZENGİNLEŞMESİ NE DEMEK?
(İlkay ÇORGUNDAĞ)
Bilindiği gibi, bir çekirdeğin hangi elemente ait olduğunu proton sayısı belirler. Eşit sayıda protona, fakat farklı sayıda nötrona sahip olan çekirdeklerin, aynı elementin izotopları olduğu söylenir. Proton ve nötron sayılarının toplamına “kütle numarası” deniyor. Proton sayısı 90 olan uranyum doğada, çoğu element gibi, izotoplarının bir karışımı halinde bulunur. Doğal uranyumun her 1000 çekirdeğinden yaklaşık 993’ü, 148 nötron içeren U-238, kalan 7’si de, 145 nötron içeren U-235 izotopundan oluşmakta. U-235 izotopu daha kolay parçalanabildiğinden, nükleer reaktörlerde yakıt olarak tercih edilir. Dolayısıyla, çoğu reaktör tasarımında yakıt olarak kullanılabilmesi için, doğal uranyumdaki U-235 oranının yükseltilmesi gerekir. Buna, uranyumun zenginleştirilmesi deniyor. Çeşitli yöntemleri var, hepsi de, U-235 ve U-238 izotoplarının kütleleri arasındaki farktan yararlanıyor. Örneğin, sıkça duyduğumuz santrifüj yönteminde, gaz halindeki doğal uranyum, yüksek devirle dönen bir tüpün içine konur. Tüp dönerken, ağır olan U-238 izotopları, dış çepere daha yakın, hafif olan U-235 izotoplarıysa, daha içerlek konumlarda birikir. Bu ayrışma, U-238’lerin atılıp, geride kalan uranyumdaki U-235 oranının yükseltilmesi imkânını sağlar. Nasıl ki, 14 ayar altını eritip içindeki bakırın bir kısmını ayırıp, geride kalan altının ayarını yükseltebiliyorsak, ona benzer şekilde.
(Vural ALTIN)
- Etiketler :
- Haberler
