Libya'da yapılan Arap Birliği zirvesine konuk olarak katılan İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi, ev sahibi ülkenin lideri Muammer el Kaddafi'nin elini öpmüştü. Bunun üzerine İtalya'da muhalefet ve basından "bir diktatörün eli öpülür mü?" ve "Batılı bir lider sadece Papa'nın elini öpebilir" gibi tepkiler geldi.
Berlusconi'nin, liderinin elini öptüğü Libya, İtalya'ya günde ortalama 550 bin varil petrol ihraç ediyor. Libya aynı zamanda doğalgaz üretimiyle önem kazanmakta olan bir ülke. Silvio Berlusconi 2008'de de Libya'ya 5 yıl içinde 20 milyar dolarlık yatırım vaadinde bulunmuştu.
Peki el öpme ritüeli Batı'nın ve Doğu'nun farklı kültürlerinde ne anlama geliyor? Ülkelerin liderlerinin birbirlerinin elini öpmesi sık görülen bir durum mu? Başta İtalya olmak üzere bir dizi ülkede kim kimin elini öpülüyor?
El öpme Avrupa'da 18. ve 19. yüzyıllarda yaygınlık kazanan bir ritüel. 20. yüzyılla beraber yaygınlığını yitirmeye başlayan bu adet, günümüzde Kuzey Avrupa'da büyük ölçüde tarih olmuş durumda. Aynı durum ABD için de geçerli. Ancak Güney ve Doğu Avrupa'da el öpme geleneği halen devam ediyor.
Bu ritüelin, erkeğin kadının elini öpmesi biçimindeki versiyonu 17'inci-18'inci yüzyıl İspanyası'na uzanıyor. Ancak bundan daha önce, bir erkeğin, otoritesini tanıdığını ifade etmek amacıyla başka bir erkeğin yüzüğünü öpmesi ritüelinin varolduğu düşünülüyor. Günümüzde Katolikler ziyaret esnasında Papa'nın elini öpüyor. Erkeğin kadının elini öpmesi günümüzde yaygınlığını yitirmekte olan bir adet. Bunu daha ziyade muhafazakâr üst sınıflar ve diplomatlar sürdürüyor. Söz gelimi eski Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac el öpmeyi alışkanlık edinmiş bir siyasetçiydi.
PAPA'NIN ELİ DEĞİL, YÜZÜĞÜ ÖPÜLÜYOR
İtalya'da saygı ifadesi amaçlı el öpme eylemine "baciamano" adı veriliyor. 'Baciamano'ya, İtalya kökenli bir adet olduğu için, Katolik dünyasında sıklıkla rastlanıyor. Katolik adetlerine göre, Papa'yla yahut bir kardinalle, hatta bunlardan daha alt seviyedeki bir "yüksek rütbeli" din adamıyla biraraya gelen kişiler; din adamının elindeki yüzüğü öpüyor. Bu yüzük öpme eylemine bazen de, daha büyük bir saygı ifadesinde bulunmak amacıyla, sol dizin üstüne çökme hareketi eşlik ediyor. Öte yandan Amerikalı din adamlarının 'baciamano'dan hoşlanmadığı biliniyor.
Papa'nın resmi protokol kurallarına göre, ziyaret esnasında Katoliklerden Papa'nın sağ elini alıp bu eldeki yüzüğü öpmeleri isteniyor. Katolik olmayanlardan ise yüzüğü öpmeleri istenmiyor, bunun yerine Papa'nın sağ eliyle tokalaşmaları talep ediliyor.
El öpme eylemi; Balkan, Anadolu, Ortadoğu ve Kafkas coğrafyasında yaşlılara saygı ifadesi olarak anlamını buluyor. Bu coğrafyada yaşayan farklı halklardan insanlar; ister Müslüman, ister Hristiyan, isterse başka inançlardan olsunlar; yaşça büyük olanlara hürmetlerini göstermek amacıyla öptükleri eli alınlarına götürüyorlar.
MÜSLÜMANLIKTA EL ÖPME MEKRUH MU?
El öpmenin Müslümanlıktaki yerine ise İmam el Navavi'nin eserinde şöyle değiniliyor: "Erdemli insanların ve büyük alimlerin elini öpmek müstehaptır. Bundan başkalarının elini öpmekse mekruhdur. Sakalsız insanların eli öpülmemelidir. Eğer bir insan bir başkasının elini, o kişinin dünya nimetlerinden çekilmişliği, erdemliliği, bilgeliği ya da tevazusu, yahut dine bağlılıkla alâkalı bir diğer özelliğinden ötürü öpüyorsa; bu mekruh değildir. El öpme bu gibi durumlarda müstehaptır, zira Ebu Ubeyde de Hz. Ömer'in elini öpmüştür. Ama eğer ki o insanın elini zenginliği, müreffehliği, üst düzey rütbesi ya da bu dünyadaki insanların gözündeki statüsünden dolayı öpüyorsa; o zaman bu son derece mekruhtur.
- Etiketler :
- Haberler
