Topkapı Sarayı kapısından başlayarak Haliç’e, buradan Yedikule’ye ve tekrar Topkapı Sarayı’na dolanan duvarlar arasında, Topkapı, Edirnekapı, Çatladıkapı, Kumkapı, Yenikapı gibi günümüzde de kullanılan kapılar yer alıyor.
Şehir Vakfı Genel Sekreteri Süleyman Faruk Göncüoğlu, İstanbul'u 16 asırdır kuşatan tarihi surların önemini ve özelliğini AA muhabirine anlattı.
İstanbul'un tarihi surlarının, dünya medeniyet tarihi içinde önemli bir yere sahip olduğunu belirterek, "Maalesef biz daha hala bunu ciddi bir şekilde inceleyebilmiş ya da ortaya koyabilmiş değiliz." dedi.
İstanbul surlarının klasik Ortaçağ surlarından en büyük farkının, aynı zamanda estetik kaygılarla inşa edilmesi olduğunu ifade eden Göncüoğlu, şunları kaydetti:
"İstanbul surları, askeri ve şehir mühendisliğinin muazzam bir işbirliği örneği olup estetik kaygılar da taşımaktadır. Kadim İstanbul surları, Çin Seddi’nden daha çok tarihi olayların ve şahısların merkezinde rol oynamış dünya medeniyet tarihi içerisinde önemli bir ayrıcalığı sahiptir.
Tarih içinde oynadığı roller, burada yaşanan tarihi olaylar, buranın inşasında rol oynayan devlet adamlarının tarihteki yeri ve İstanbul'u ele geçirmek için gelen kavimlerin, orduların yaşadığı savaşlara sahne olması bakımından, Çin Seddi'nden daha fonksiyonel daha estetik ve tarihi misyonunun daha fazla olduğunu söylemek mümkün."
Surların 5. yüzyılda son sınırlarını aldığı şeklinden sonra 8. yüzyıldan itibaren onarımlarının gerçekleştirildiğini anlatan Göncüoğlu, "Bunun sebebi nedir? İstanbul'un Persler, Bulgarlar, Avarlar, Peçenekler tarafından kuşatılması. Ayrıca 7. yüzyıl dönemi İstanbul'un Arap orduları tarafından sürekli kuşatıldığı ve surların tahrip edildiği bir dönem. O nedenle surlar, 8. yüzyılda ciddi bir onarım geçiriyor." dedi.
"Surlar, fetihle farklı bir boyut kazandı"
İstanbul'un fethiyle beraber surların artık şehri koruyan ve bir şehir devletinin son nefesini verdiği yer olmaktan çıktığını aktaran Göncüoğlu, sözlerine şöyle devam etti:
"İstanbul'un fethiyle surlar farklı bir boyut kazanıyor. Şehre giriş ve çıkışlar, surlardan yapılıyor. Marmara surlarının giriş noktası Bahçekapı, yani bugün İTO'nun olduğu yer. Burası 24 saat açık olan ve denizden girişin kontrollü yapıldığı kapı. Edirnekapı, Topkapı, Silivrikapı, Yedikule Kapısı, İstanbul'un askeri, siyasi ve iktisadi noktasında çok önemli kapılar. İstanbul'un fetihten sonra surların şehri koruması önemini yitirmiş olsa bile şehrin nizamı ve asayişi noktasında sur kapıları önemli bir görev arz ediyor. İstanbul'un sur kapıları akşam namazı ile kapanıyor, sabah namazı ile açılıyor."