Harvard Üniversitesi Genetik ve Kompleks Hastalıkları Bölümünde ve Prof. Gökhan Hotamışlıgil liderliğinde yapılan araştırmalar, tip 1 diyabette insülin üretiminden sorumlu beta hücrelerinin tahribatında önemli rol oynayan bir mekanizmayı ortaya çıkardı. Araştırmalar ayrıca bu tahribatı durdurmakta etkin olan, doğal kaynaklı bir ilaç kullanarak hastalığın önlenebileceğini gösterdi.
Şu anda, tip 1 diyabet için önleyici herhangi bir yöntem bulunmuyor ve tedavi sadece insülin enjeksiyonları ile yapılabiliyor. Dünyanın önde gelen bilim dergilerinden Science’in 13 Kasım 2013 sayısında yer alan Hotamışlıgil'in çalışması, tip 1 diyabetin önlenmesinde ve tedavisinde paradigmayı değiştirecek potansiyele sahip yeni bir yöntem olarak değerlendiriliyor.
Tip 1 diyabette, insülin üreten beta hücrelerinin yanlışlıkla vücudun kendi bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğraması sonucu tahrip edildiği yaygın olarak kabul ediliyor ve bu mekanizma üzerinde çok yoğun araştırmalar yapılıyor. Ancak bu saldırıyı baskılama yollarına dayalı tedavi girişimleri henüz klinik uygulamaya başarılı bir biçimde geçebilmiş değil. Prof. Hotamışlıgil bu buluşun önemini, “Bu çalışmamızın sonuçları bize bağışıklık sistemine dokunmadan da, sadece beta hücrelerinin korunması ile diyabetin önlenebileceğini gösteriyor ve böylece bu hastalığa yaklaşımda yeni bir perde açmış oluyor” diye açıkladı.
Hotamışlıgil ve çalışma arkadaşları insan pankreas örnekleri ve fare modellerini kullanarak, tip 1 diyabet ortaya çıkmadan önce beta hücrelerinde endoplazmik retikulum fonksiyonunda sıra dışı bir azalma oluştuğunu ve bunu takip eden süreçte kan şekerinin yükselmeye başladığını gördü. Hem Hotamışlıgil’in laboratuvarında yapılan buluşlar hem de başka araştırmacıların çalışmaları, endoplazmik retikulum fonksiyonunun beta hücrelerinin yaşaması ve fonksiyonu için önem taşıdığını ortaya çıkardı. Bu çalışmada Hotamışlıgil ve arkadaşları bu organelde oluşan kapasite düşmesinin beta hücrelerine saldırıya geçen bağışıklık sisteminin bir oyunu olduğunu fark etti ve bu oyunu kimyasal bir müdahale ile bozarak, beta hücrelerini tahribata karşı dirençli hale getirdi.
ÇARE; SAFRA ASİDİ YAPISINDAKİ DOĞAL ÜRÜN TUDCA OLABİLİR
Hotamışlıgil’in laboratuvarında daha önce yapılan çalışmalarda endoplazmik retikulumda oluşan bozuklukların dokularda oluşturduğu stres vasıtası ile şişmanlık ve diyabete yol açtığı keşfedilmiş ve kimyasal şaperon adı verilen moleküllerin bu stresi azaltabileceği gösterilmişti.
Hotamışlıgil’in keşfettiği bu kimyasallardan biri de TUDCA adı ile anılan, safra asidi yapısında doğal bir ürün. Bu bulgulara dayanarak, tip 1 diyabet geliştirecek farelere TUDCA uygulaması başlatıldığında hastalığın ortaya çıkması engellenebiliyor. Bu hayvan modellerinde beta hücreleri sağlıklı olarak yaşamaya ve fonksiyon görmeye devam ediyor. Araştırmacılar bu etkinin nasıl oluştuğunu gösteren bir moleküler mekanizmayı da aydınlatıyor ve tedaviye aracı hedefin bağışıklık sistemi değil, beta hücrelerinde olduğunu ispatlıyor.
Bu çalışmayı hayata geçiren Hotamışlıgil’in öğrencisi Dr. Feyza Engin çalışmanın, fare ve insan örneklerinde ortak bulgular vermesi nedeniyle, elde edilen bilgilerin insanları tip 1 diyabetten koruyabileceğini belirtti ve bunun heyecan verici olduğunu ifade etti.
RİSK BİLİNİYOR AMA MÜDAHALE EDİLEMİYOR
Tıp alanındaki gelişmeler artık hekimlere tip 1 diyabet riski taşıyan çocukları büyük bir hassasiyet ve doğruluk ile belirleme imkanı veriyor. Ancak şu an bu çocuklara herhangi bir müdahale yapılamadığından, diyabetin çıkmasını beklemekten başka bir çare maalesef mevcut değil. Pro. Hotamışlıgil, “Bizim bulduğumuz bu mekanizma ve kimyasal, çocuklarda hastalığın ortaya çıkmasını önemli ölçüde geciktirebilecek, hatta tamamen ortadan kaldıracak kapasiteye sahip” değerlendirmesini yaptı.
ULUSLARARASI DİYABET VAKFI DESTEKLİYOR
TUDCA güvenli ve doğal yapıda olduğundan, fonlar oluşur oluşmaz insanlarda test edilmesine başlayabileceklerini belirten Hotamışlıgil, buldukları mekanizmalar sayesinde daha başka kimyasalların da bu amaçla geliştirilebileceğini ve risk altındaki kişilerin ihtiyaç duydukları alternatiflere ulaşılabileceklerini öngörüyor. Hotamışlıgil Laboratuvarında yapılan bu çalışma Uluslararası Diyabet Vakfı (JDRF) tarafından da destekleniyor.
- Etiketler :
- Haberler
