Sondaj nedir? Fatih gemisi şu an nerede? (Türkiye'nin sondaj gemileri)

Cumhurbaşkanı Erdoğan, sevincini milletle birlikte yaşamak istediği müjdeyi, "Türkiye, tarihinin en büyük doğalgaz keşfini Karadeniz'de gerçekleştirdi. Fatih sondaj gemimiz, 20 Temmuz 2020 tarihinde başladığı Tuna-1 kuyusundaki sondajında 320 milyar metreküp doğalgaz rezervi keşfetmiş durumda" sözleriyle paylaştı.

SONDAJ NEDİR?

Sondaj; dünya yüzeyinde delik açmaya yarayan yöntemlere verilen isimdir. Kayaları parçalamak ya da delikte kesikler açmak gibi prensiplerle yürütülen işlemlerdir. 

İlk sondajın M.Ö. 2000 yıllarında bugünkü "darbeli sondaj" tekniğine yakın bir yöntemle tuzlu su elde etmek için Çin’de yapıldığı düşünülüyor. Mısır’da da yine M.Ö. ki yıllarda basit sondaj yöntemleri kullanarak kuyular açıldığı tahmin edilmekte.

Darbeli sondaj tekniği, ile ilk petrol sondajı 1794 yılında Fransa’da yapılmıştır. İlk karot alma makinası 1864'te İsviçre’li bir mühendis tarafından yapılırken bugünkü sondaj makinalarının çalışma prensibini ortaya koyan ilk karot alma makinası İsveç’li maden mühendisi Craelius tarafından 1885 yılında yapılmıştır. Craelius’la darbeli teknik terkedilerek yavaş yavaş döner sondaja geçilmiştir.

Türkiye’de bilinen en eski sondajlar bir Alman firması tarafından petrol araştırması amacıyla İskenderun’da açılmıştır. Tekirdağ’da açılan bir petrol kuyusunun ardından, hakkında yazılı bilgi bulunan ilksu sondajı 1920 yılında İstanbul’da açılmıştır. 1935 yılında MTA ve EİE’nin kurulması ile sondajcılığın Türkiye’deki gelişimi hızlanmış ve bugünkü seviyeye ulaşmıştır.

Sondaj dünya üzerinde delik açmaya yarayan yöntemlere verilen addır. Kayaları parçalamak ya da delikte kesikler açmak gibi belirli prensiplerle yürütülen sondalama işlemidir. Her türlü zeminde ve sert kayada Su Sondajı yapabilmektedir. 

TÜRKİYE'NİN İLK YERLİ SONDAJ GEMİSİ: FATİH

Türkiye'nin ilk yerli sondaj gemisi "Fatih", Karadeniz'de sondaj faaliyetleri gerçekleştirmek üzere İstanbul'un fethinin 567. yıl dönümü olan 29 Mayıs'ta sefere çıktı.

Güney Kore'de 2011'de inşa edilerek denize indirilen Fatih, 6. nesil denilen üst düzey bir teknolojiye sahip. Fatih, kendi sınıfındaki 16 gemi arasından sıyrılarak yüksek teknolojiye sahip dünyanın ilk 5 gemisi arasına girdi.

12 bin 200 metre derinlikte yani dünyanın en derin çukuru olan Mariana Çukuru'ndan daha derinde, çok yüksek basınç altında dahi deniz sondajı yapabilme kabiliyeti bulunan Fatih'in uzunluğu neredeyse Eyfel Kulesi kadar.

Fatih'in, 64 metre yüksekliğindeki sondaj kulesinin uzunluğu, 67 metre yüksekliğinde. Fatih'in iki kulesi, toplam 1750 ton yük kaldırma kapasitesine sahip.

TÜRKİYE'NİN SONDAJ GEMİLERİ HANGİLERİ?

Fatih sondaj gemisi: İlk sondaj gemisi 'Fatih' geçen yıl arama çalışmalarına başladı. Fatih, 30 Ekim'de Alanya-1 adlı kuyuda ilk sondajı yaptı. Ardından ikinci sondaj için Finike- 1 alanına geçti, sondaj çalışmalarına burada devam ediyor.

Yavuz sondaj gemisi: Sondaj gemisi Yavuz, 20 Haziran'da Kocaeli Dilovası'ndan yola çıktı, Antalya ve Taşucu limanına uğrayarak son yüklemeleri yaptı. Daha sonra da Doğu Akdeniz'e ulaştı. Gemi, KKTC'den alınan ruhsat bölgesinde, Karpaz'da ilk sondaja başlayacak.

Barbaroş Hayrettin Paşa sismik araştırma gemisi: 2013'te petrol ve gaz araştırmalarında kullanılmak üzere envantere giren sismografik araştırma gemisi Barbaros Hayreddin Paşa, Karadeniz bölgesinde sismik arama çalışmalarına başladı. 2017 yılında ise Akdeniz'e gitti. Gemi şu anda Doğu Akdeniz'de arama çalışmaları yapıyor.

Kanuni gemisi: Toplam 11 bin 400 metre derinliğe ve 3 bin metre sondaj açabilme kapasitesine sahip olan Kanuni gemisi, 2015'e kadar Brezilya'da enerji firması Petrobras tarafından kullanıldı. Kanuni, altıncı nesil ultra deniz sondaj gemisi olarak da biliniyor.
 
Oruç reis: Tam donanımlı ve çok amaçlı dünyadaki 5-6 araştırma gemisinden biri olan gemide, 2 ve 3 boyutlu sismik, gravite, manyetik olarak jeofizik araştırması yapılabiliyor. Gemi, 8 bin metre derinliğe kadar 3 boyutlu, 15 bin metre derinliğe kadar iki boyutlu sismik operasyonları gerçekleştirebiliyor.

ARŞİV: NTV TÜRKİYE'NİN İLK SONDAJ GEMİSİNDE