Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?

İnsan kaynaklı çevresel baskıdan kurtulduklarında, ekosistemler hemen her zaman kendilerini toparlayabilir. Bunun kanıtı yağmalanmış Mare Nostrumun deniz rezervlerinde...

• 1

  Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?

  İnsan kaynaklı çevresel baskıdan kurtulduklarında, ekosistemler hemen her zaman kendilerini toparlayabilir. Bunun kanıtı yağmalanmış Mare Nostrum’un deniz rezervlerinde...
  
  Cabrera Takımadaları Kara ve Deniz Ulusal Parkı, Balear Adaları’nda...
  
  İskatari balığı (Spondyliosoma cantharus) bölgedeki adacıklardan biri olan Ses Rates’in sularındaki çakıllı deniz yatağında yosun ve yumuşakça arıyor.
  
  Daha fazlası National Geographic Türkiye'nin Mart sayısında...

• 2

  Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?

  Gün balığı (Thalassoma pavo) gündüzleri çok hareketli oluyor, gün batınca dinleniyor. Fotoğraftaki sürü, Balear Adaları’ndan biri olan Formentera’daki S’Espardell’in derin sularında kabuklular, derisi dikenliler ve yumuşakçaları avlayarak besleniyor.

• 3

  Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?

  Akdeniz, kadim bir deniz. Üç bin yılı aşkın süre önce, Fenikeliler açık denizlerde, bilinmez kıyıları ve toprakları keşfedecekleri gemileri yapmayı onun en doğu kıyılarında öğrendiler. Yunanlılar ve Romalılar ona “kara parçalarının ortasındaki deniz” adını verdiler, Araplar ise “ara deniz” dediler. Üç kıtanın arasında bulunan bu denizin sahilleri, adalarla birlikte 46 bin kilometreyi buluyor ve bugün yaklaşık 130 milyon kişi bu sahillerde yaşıyor. Eğer Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin tüm nüfusunu sayarsak, bu rakam 500 milyon kişiye çıkıyor. Çoğu zaman uygarlığın beşiği olarak anılan Akdeniz, suları tarafından yıkanan topraklarda yaşayanlar için, binlerce yıl boyunca olduğu gibi günümüzde de hâlâ önemini koruyor. Milyonlarca insan ondan çıkardıkları kaynaklar sayesinde yaşamını devam ettiriyor. Ancak bu ülkelerde yaşanan demografik ve endüstriyel gelişmeler yüzünden bugün bu içdeniz yağmalanmış durumda.

• 4

  Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?

  Türkiye’nin güneybatı kıyısındaki Gökova Körfezi’nin dibi kıraç duruyor. Bu durum Kızıldeniz’den buraya giren istilacı otçul sokar balığının (Siganus luridus) aşırı tüketiminden kaynaklanıyor olabilir.

• 5

  Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?

  Formentera, Punta Gavina’da fazla üremiş filamentli yosun ve deniz çayırı alanlarını kaplayarak oksijensiz bırakmış. Bu yayılmanın nedeni organik kirlilik.

• 6

  Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?

  Pierre–Yves Cousteau bir dalış sırasında Cabrera deniz yatağını inceleyerek notlar alıyor. Yanındaki dev orfoz, yalnızlığı tercih eden bir tür olmasına rağmen kayadaki bir girintiden ortaya çıkıyor ve National Geographic ekibinin varlığından tedirgin olmuşa benziyor.

• 7

  Scandola Korsika - Fransa

  Korsika Adası’nın batı kesiminde, 1975 yılında kurulan Scandola Doğa Rezervi, 1983 yılında UNESCO tarafından Dünya Miras Alanı ilan edildi. Korsika Bölge Parkı’nın parçası olan rezerv, lavların katılaşması sonucu oluşan etkileyici volkanik kayaların bulunduğu bir yarımadada kurulmuş. Pek çok deniz kuşu karada yuva yapıyor, suların derinliklerinde çeşitli kabuklular (Maja squinado türünden olan örümcek yengeci) ile orfoz, sinarit, eşkina, barbun ve müren (Muraena helena) deniz yosunları (400’den fazla farklı tür), deniz çayırları ve mercan kolonilerinin bol miktarda bulunduğu bir ekosistemin tadını çıkarıyor. 35 yıldır kesintisiz uygulanan korumanın ardından bu deniz rezervi Akdeniz’in mücevherlerinden biri oldu.

• 8

  Scandola Korsika - Fransa

  Müren (Muraena helena)

• 9

  Medes Girona - İspanya

  Montgri, Medes ve Bajo Ter Doğa Rezervi’ne yeni eklenen Medes Adası Deniz Rezervi, Costa Brava’daki L’Estartit kıyı kasabasının yakınlarında, uzun zamandır yağmalanmış bir alanda bulunuyor.
  Medes Takımadaları’nı oluşturan yedi adanın derinliklerinde sualtı mağaraları, deniz çayırları ve kayalık deniz yatağında barınak ve yiyecek bulan pek çok tür var. Rezerv, bir gece yaratığı olan iskorpit (Scorpaena scrofa), çipura (Sparus aurata), levrek, sinarit, sargos ve sarı ağız gibi ticari değeri olan pek çok türün sayısının artmasına olanak sağladı.
  Kırmızı mercan, kırmızı gorgon ve koruma altındaki sünger çeşitleriyle pinna ve taş midyesi gibi yumuşakçalar da çok miktarda bulunuyor.

• 10

  Medes Girona - İspanya

  Çipura (Sparus aurata)

• 11

  Cabrera Balear Adaları - İspanya

  Mayorka Adası’nın güneyinde, Ses Salines Burnu’ndan 10 kilometre uzaklıkta bulunan Cabrera Takımadası, 1991 yılında ulusal park ilan edilmesinden önce, uzun yıllar boyunca askeri bölge olarak kullanıldı. Bugün ülke çapında en iyi korunmuş kıyı olarak tanınıyor. Çok sağlıklı olan bu deniz ekosistemi, Triton’un borusu olarak bilinen deniz salyangozu (Charonia tritonis) ya da 30 metre derinlikteki Estell d’en Coll mağarasındaki bu narin bryozoa (yosun benzeri hayvan) kolonisi gibi binlerce türe sahip.

• 12

  Cabrera Balear Adaları - İspanya

  Burada yaşayan 200’den fazla balık türü nedeniyle, Akdeniz’in balık bakımından en zengin biyolojik çeşitliliğe sahip yerlerinden biri durumunda. Salpa, çipura, levrek, asıl hani, karagöz, sinarit, orfoz, iskorpit ve yılanbalığı, yaşam alanlarını kaplumbağalar, pilot balinalarını da içeren pek çok yunus türü ve ispermeçet balinasıyla paylaşıyor.
  
  Deniz salyangozu (Charonia tritonis)

• 13

  S’Espardell Formentera - İspanya

  Los Freus Ibiza ve Formentera Deniz Rezervi, S’Espardell adacığının doğusunda bulunan, maksimum koruma altındaki 400 hektarlık bir bölge. Buranın berrak sularında iğneli vatoz gibi nesli tükenme tehlikesi altında olan pek çok tür yaşıyor. Rezervin 35 metre derinliğindeki geniş deniz çayırlarında bol miktarda yiyecek bulabiliyorlar. S’Espardell’de yaygın olarak rastlanan uçan kırlangıçbalığı (Dactylopterus volitans), sinarit, sarı ağız ve sargos balıklarının yanı sıra denizatları, karavida (Scyllarides latus) ve pinna gibi yok olma tehlikesi altındaki türler de bulunuyor.
  
  Kırlangıçbalığı (Dactylopterus volitans)

• 14

  S’Espardell Formentera - İspanya

  Karavida (Scyllarides latus)

• 15

  Cousteau'nun Akdenizi geri gelecek mi?