“Ben yaşlandım, bundan sonra bir şey olmaz” diyerek belirli aralıklarla yapılması gereken testleri yaptırmamanın tehlikeli olduğunu belirten Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Cihan Uras, meme kanserinin eskiden 40 yaş üzerindeki kadınlarda sık görülürken artık 20'li ve 30'lu yaşlarda da rastlanılabilen bir hastalık haline geldiğine işaret etti. Uras, “En önemli risk faktörlerinden biri kişinin ailesinde meme kanseri olması. Eğer kadının annesi, kız kardeşi, teyzesi ve teyzekızlarında meme kanseri varsa risk büyük. Baba tarafında kanser varsa da risk artıyor” dedi.
Kadınların “Benim ailemde kanser yok, bende de olmaz” diye düşünmesinin yanlışlığına değinen Prof. Uras, “Ailesinde meme kanseri olmaması risk olmadığını göstermez ama olması ciddi bir risk artışıdır. Ayrıca ailenin birden fazla ferdinde meme kanseri varsa da risk artıyor. Ailesinde yoksa risk de ortadan kalkmıyor. Meme kanserli hastaların yüzde 5-10'unun ailesinde meme kanseri var, geri kalanın ise ailesinde yok” diye konuştu.
Prof. Uras, meme kanseri ile ilgili risk faktörlerini şöyle sıraladı:
- Erken adet görmek (11 yaş altında görmek).
- Geç menopoza girmek (50 yaş üzerinde girmek).
- Doğum yapmamak.
- Geç doğum yapmak.
- 30 yaşından sonra doğum yapmak riski artırıyor.
- Hormonal ilaçlar kullanmak.
- Göğüs bölgesine genç erişkin döneminde çok radyasyon almak, çok akciğer filmi çektirmek.
- Şişmanlık.
- Alkol kullanımı.
- Memesine çeşitli nedenlerle biyopsi yapılması ve parçanın patolojik incelemesinde meme kanseri risk artışını gösteren bulguların saptanması.
RİSK YOKSA DA, İLK MAMOGRAFİ 35'İNDE YAPILMALI
Meme kanserinin erken dönemde yakalanması önemli. Ancak kişinin risk taşıyıp taşımadığının da hekim tarafından belirlenmesi gerekiyor. Prof. Cihan Uras, kadının önemli risk taşımasa da ilk mamografisinin 35'de yapılmasını öneriyor. Eğer sorun yoksa 40'a kadar normal muayenelerin sürmesi gerektiğini vurguluyor. 40 yaşından itibaren kadının memesinin durumuna, klinik bulgulara göre yılda bir ya da iki yılda bir mamografi yapılması, her yıl muayene edilmesi önem taşıyor. 50 yaşından sonra ise her yıl mamografi ve klinik muayene şart.
BU BELİRTİLERE DİKKAT!
-Ele gelen kitle.
- Meme başından gelen her akıntı kanser habercisi değildir. Bol sulu akıntılar ve meme başından gelen kanlı akıntılar meme kanseri nedeniyle olabilir.
- Hastalar en çok sulu akıntıda yanılırlar, bu berrak kötü bir şey değil diye düşünülür. Oysa araştırılmalıdır.
- Kanlı akıntı çok önemlidir (aksi ispatlanana kadar).
- Meme başında çekilmeler, şekil bozuklukları.
- Meme derisinde çekintiler.
- Meme başında egzemaya benzeyen yapılar, koyu kısımda kabuklu, egzema benzeri bir deri lezyonu varsa mutlaka değerlendirilmeli.
- Ciltte portakal kabuğu görünümü.
- Memede ani kızarma ve şişme. Bu tür bir görünüm enfeksiyona bağlı olabileceği gibi iltihabi tip denilen meme kanserinin de habercisi olabilir.
- Koltuk altında ele gelen şişmiş bezeler
TANIDA 4 YÖNTEM KULLANILIYOR
Meme kanserinin tanısında klinik muayene, mamografi, ultrasonografi ve meme MR'ının da çekilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Cihan Uras, “Bunların hiçbirinin birbirine üstünlüğü yoktur, MR yaptıralım her şey ortaya çıkar diye bir durum söz konusu değildir. Hangi incelemenin hangi kadına yapılması gerektiğine hekimin karar vermesi doğru bir yaklaşım olacaktır” diye konuştu.
Memesinde kitle(yumru) saptanan kadınlarda ince ya da kalın iğne ile biyopsi yapılabilir. Ancak kitlenin tamamı direkt çıkarılmamalıdır, eğer direkt çıkarılacak ise bu ameliyathane şartlarında bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra yapılmalıdır. Ameliyat esnasında patolojik inceleme yapılıp gerekirse işleme devam edilebilir. Erken meme kanseri tanısı koyduran önemli bir bulgu da mamografide görülen kireçlenmelerdir. Bunların da aydınlatılması gerekir. Çeşitli yöntemlerle çıkarılıp tanısı konulabilir. İğne ya da radyoaktif madde ile bu kireçlenmelerin yerleri işaretlenerek çıkarılır. Bu kireçlenmeler grup oluşturuyorsa, şekilleri birbirine benzemiyorsa, sayıları 4-5 taneden fazla ise incelenmesi gerekmektedir” dedi.
TÜMÖRÜN BÜYÜKLÜĞÜ AMELİYATI ETKİLER Mİ?
Meme kanserinin tedavisinde birincil tedavi cerrahi yöntem. Erken evre meme kanserlerinde (bir ve ikinci evrelerde) öncelikle cerrahi tedavi uygulanıyor. Ancak İlerlemiş kanserlerde ilk tedavinin cerrahi olmaması gerektiğini belirten Prof. Uras, “Önce kemoterapi ile kitle küçültülüp, evresi düşürülmeli, ardından cerrahi yapılmalı. Hangi hastaya cerrahi, hangisine kemoterapi yapılacağına hekim karar vermeli” diye konuştu.
Kadınlara meme koruyucu cerrahi yapmayı çok önemsediklerini ancak her kadında bunun mümkün olmadığını anlatan Prof. Uras şunları söyledi: “Memenin alınıp alınmama kararını etkileyen faktörler memenin büyüklüğü, tümörün çapı ve tümörün memede çok odaklı olup olmamasıdır. Büyük memede tümör büyük olduğu halde meme korunabilirken, küçük memede daha küçük bir tümör memenin alınmasını gerektirebilir. Koruyucu meme cerrahisinde tümör onkolojik prensiplere uygun olarak çıkarılmalıdır ve bu işlemden sonra memenin estetik görünümü de iyi olmalıdır. Erken evredeki bir meme kanseri memenin içinde birden fazla odakta olduğunda koruyucu meme cerrahisi ile tedavi edilemez bu durumda da mastektomi denilen memenin tümünün alınması işlemi yapılmalıdır. Bu tür hastalar isterlerse aynı seansta protez konularak meme rekonstrüksiyonu yapılabilir.”
SİLİKON MEME KANSERİ TEŞHİSİNİ ZORLAŞTIRIR MI?
Silikon meme dokusunun arkasına konulduğundan, tomografi ve MR'daki gelişmeler sayesinde kadınların meme takibi yapılabiliyor. Silikon büyük bir engel yaratmıyor. Meme takibi yaparken çok küçük ipuçlarından meme kanseri tanısı konulabiliyor. Kadınlara gereksiz yere biyopsiler yapılmasını tercih etmediklerini anlatan Prof. Uras, kadınların meme kontrolleri için meme ile uğraşan genel cerrahi uzmanlarına gitmeleri gerektiğini söyledi. Tek başına mamografiye güvenilmemesi gerektiğine değinen Prof. Uras, “Diğer radyoloji yöntemleriyle, tüm risk faktörleriyle kadını bir bütün olarak değerlendirmek gerekiyor. Sadece test tek başına yeterli değildir” dedi.
KOLTUKALTI LENF BEZLERİNİN TAMAMI ALINMALI MI?
Koltukaltı lenf bezlerinde kanserli hücrenin olup olmadığı ameliyat sonrasındaki tedavinin planlanmasında çok önemli. Hastalığın evrelemesinde koltukaltı lenf bezlerinde kanserli hücre olup olmaması belirleyicilerden biri. Eskiden meme kanseri olan hastaların hepsinde koltukaltındaki lenf bezlerinin tamamı çıkarılıyordu. Ancak son yıllarda “sentinal lenf bezi biyopsisi” kavramı gündeme geldi. “Sentinel lenf bezi” memeden gelen lenf sisteminin ilk durağıdır ve “bekçi lenf bezi” şeklinde özetlenebilir. Sentinel lenf bezinde kanser hücresi yoksa koltukaltı lenf bezlerinin tamamının çıkarılması gerekmez. Ancak sentinel lenf bezinde kanser hücresi bulunan hastalarda koltukaltındaki lenf bezlerinin alınması gereklidir.
Sentinel lenf biyopsisi yönteminde ameliyattan belirli bir süre önce hastaya radyoaktif bir madde ve ameliyattan hemen önce özel bir boya verilir. Gama dedektör ve gama prob ile radyoaktif maddeyi tutan ve boyanmış lenf bezinin yerini belirleyerek bu bezeyi çıkarıyoruz. Ameliyathanede patoloji doktorları ön inceleme ile bu ilk (bekçi) lenf bezinde kanser hücresi olup olmadığını belirliyorlar. Eğer kanserli hücreye rastlanmazsa koltukaltındaki lenf bezleri alınmıyor. Bunun aksi söz konusu ise, yani sentinel lenf bezinde kanser hücresi varsa koltukaltındaki lenf bezlerinin tamamı çıkarılıyor. Lenf bezlerinin tamamının çıkarılmaması meme kanseri nedeniyle ameliyat edilen hastalarda diğer kazançlarının yanı sıra kolda şişmenin ömür boyu önlenmesini sağlıyor.
Kadınların “Benim ailemde kanser yok, bende de olmaz” diye düşünmesinin yanlışlığına değinen Prof. Uras, “Ailesinde meme kanseri olmaması risk olmadığını göstermez ama olması ciddi bir risk artışıdır. Ayrıca ailenin birden fazla ferdinde meme kanseri varsa da risk artıyor. Ailesinde yoksa risk de ortadan kalkmıyor. Meme kanserli hastaların yüzde 5-10'unun ailesinde meme kanseri var, geri kalanın ise ailesinde yok” diye konuştu.
Prof. Uras, meme kanseri ile ilgili risk faktörlerini şöyle sıraladı:
- Erken adet görmek (11 yaş altında görmek).
- Geç menopoza girmek (50 yaş üzerinde girmek).
- Doğum yapmamak.
- Geç doğum yapmak.
- 30 yaşından sonra doğum yapmak riski artırıyor.
- Hormonal ilaçlar kullanmak.
- Göğüs bölgesine genç erişkin döneminde çok radyasyon almak, çok akciğer filmi çektirmek.
- Şişmanlık.
- Alkol kullanımı.
- Memesine çeşitli nedenlerle biyopsi yapılması ve parçanın patolojik incelemesinde meme kanseri risk artışını gösteren bulguların saptanması.
RİSK YOKSA DA, İLK MAMOGRAFİ 35'İNDE YAPILMALI
Meme kanserinin erken dönemde yakalanması önemli. Ancak kişinin risk taşıyıp taşımadığının da hekim tarafından belirlenmesi gerekiyor. Prof. Cihan Uras, kadının önemli risk taşımasa da ilk mamografisinin 35'de yapılmasını öneriyor. Eğer sorun yoksa 40'a kadar normal muayenelerin sürmesi gerektiğini vurguluyor. 40 yaşından itibaren kadının memesinin durumuna, klinik bulgulara göre yılda bir ya da iki yılda bir mamografi yapılması, her yıl muayene edilmesi önem taşıyor. 50 yaşından sonra ise her yıl mamografi ve klinik muayene şart.
BU BELİRTİLERE DİKKAT!
-Ele gelen kitle.
- Meme başından gelen her akıntı kanser habercisi değildir. Bol sulu akıntılar ve meme başından gelen kanlı akıntılar meme kanseri nedeniyle olabilir.
- Hastalar en çok sulu akıntıda yanılırlar, bu berrak kötü bir şey değil diye düşünülür. Oysa araştırılmalıdır.
- Kanlı akıntı çok önemlidir (aksi ispatlanana kadar).
- Meme başında çekilmeler, şekil bozuklukları.
- Meme derisinde çekintiler.
- Meme başında egzemaya benzeyen yapılar, koyu kısımda kabuklu, egzema benzeri bir deri lezyonu varsa mutlaka değerlendirilmeli.
- Ciltte portakal kabuğu görünümü.
- Memede ani kızarma ve şişme. Bu tür bir görünüm enfeksiyona bağlı olabileceği gibi iltihabi tip denilen meme kanserinin de habercisi olabilir.
- Koltuk altında ele gelen şişmiş bezeler
TANIDA 4 YÖNTEM KULLANILIYOR
Meme kanserinin tanısında klinik muayene, mamografi, ultrasonografi ve meme MR'ının da çekilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Cihan Uras, “Bunların hiçbirinin birbirine üstünlüğü yoktur, MR yaptıralım her şey ortaya çıkar diye bir durum söz konusu değildir. Hangi incelemenin hangi kadına yapılması gerektiğine hekimin karar vermesi doğru bir yaklaşım olacaktır” diye konuştu.
Memesinde kitle(yumru) saptanan kadınlarda ince ya da kalın iğne ile biyopsi yapılabilir. Ancak kitlenin tamamı direkt çıkarılmamalıdır, eğer direkt çıkarılacak ise bu ameliyathane şartlarında bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra yapılmalıdır. Ameliyat esnasında patolojik inceleme yapılıp gerekirse işleme devam edilebilir. Erken meme kanseri tanısı koyduran önemli bir bulgu da mamografide görülen kireçlenmelerdir. Bunların da aydınlatılması gerekir. Çeşitli yöntemlerle çıkarılıp tanısı konulabilir. İğne ya da radyoaktif madde ile bu kireçlenmelerin yerleri işaretlenerek çıkarılır. Bu kireçlenmeler grup oluşturuyorsa, şekilleri birbirine benzemiyorsa, sayıları 4-5 taneden fazla ise incelenmesi gerekmektedir” dedi.
TÜMÖRÜN BÜYÜKLÜĞÜ AMELİYATI ETKİLER Mİ?
Meme kanserinin tedavisinde birincil tedavi cerrahi yöntem. Erken evre meme kanserlerinde (bir ve ikinci evrelerde) öncelikle cerrahi tedavi uygulanıyor. Ancak İlerlemiş kanserlerde ilk tedavinin cerrahi olmaması gerektiğini belirten Prof. Uras, “Önce kemoterapi ile kitle küçültülüp, evresi düşürülmeli, ardından cerrahi yapılmalı. Hangi hastaya cerrahi, hangisine kemoterapi yapılacağına hekim karar vermeli” diye konuştu.
Kadınlara meme koruyucu cerrahi yapmayı çok önemsediklerini ancak her kadında bunun mümkün olmadığını anlatan Prof. Uras şunları söyledi: “Memenin alınıp alınmama kararını etkileyen faktörler memenin büyüklüğü, tümörün çapı ve tümörün memede çok odaklı olup olmamasıdır. Büyük memede tümör büyük olduğu halde meme korunabilirken, küçük memede daha küçük bir tümör memenin alınmasını gerektirebilir. Koruyucu meme cerrahisinde tümör onkolojik prensiplere uygun olarak çıkarılmalıdır ve bu işlemden sonra memenin estetik görünümü de iyi olmalıdır. Erken evredeki bir meme kanseri memenin içinde birden fazla odakta olduğunda koruyucu meme cerrahisi ile tedavi edilemez bu durumda da mastektomi denilen memenin tümünün alınması işlemi yapılmalıdır. Bu tür hastalar isterlerse aynı seansta protez konularak meme rekonstrüksiyonu yapılabilir.”
SİLİKON MEME KANSERİ TEŞHİSİNİ ZORLAŞTIRIR MI?
Silikon meme dokusunun arkasına konulduğundan, tomografi ve MR'daki gelişmeler sayesinde kadınların meme takibi yapılabiliyor. Silikon büyük bir engel yaratmıyor. Meme takibi yaparken çok küçük ipuçlarından meme kanseri tanısı konulabiliyor. Kadınlara gereksiz yere biyopsiler yapılmasını tercih etmediklerini anlatan Prof. Uras, kadınların meme kontrolleri için meme ile uğraşan genel cerrahi uzmanlarına gitmeleri gerektiğini söyledi. Tek başına mamografiye güvenilmemesi gerektiğine değinen Prof. Uras, “Diğer radyoloji yöntemleriyle, tüm risk faktörleriyle kadını bir bütün olarak değerlendirmek gerekiyor. Sadece test tek başına yeterli değildir” dedi.
KOLTUKALTI LENF BEZLERİNİN TAMAMI ALINMALI MI?
Koltukaltı lenf bezlerinde kanserli hücrenin olup olmadığı ameliyat sonrasındaki tedavinin planlanmasında çok önemli. Hastalığın evrelemesinde koltukaltı lenf bezlerinde kanserli hücre olup olmaması belirleyicilerden biri. Eskiden meme kanseri olan hastaların hepsinde koltukaltındaki lenf bezlerinin tamamı çıkarılıyordu. Ancak son yıllarda “sentinal lenf bezi biyopsisi” kavramı gündeme geldi. “Sentinel lenf bezi” memeden gelen lenf sisteminin ilk durağıdır ve “bekçi lenf bezi” şeklinde özetlenebilir. Sentinel lenf bezinde kanser hücresi yoksa koltukaltı lenf bezlerinin tamamının çıkarılması gerekmez. Ancak sentinel lenf bezinde kanser hücresi bulunan hastalarda koltukaltındaki lenf bezlerinin alınması gereklidir.
Sentinel lenf biyopsisi yönteminde ameliyattan belirli bir süre önce hastaya radyoaktif bir madde ve ameliyattan hemen önce özel bir boya verilir. Gama dedektör ve gama prob ile radyoaktif maddeyi tutan ve boyanmış lenf bezinin yerini belirleyerek bu bezeyi çıkarıyoruz. Ameliyathanede patoloji doktorları ön inceleme ile bu ilk (bekçi) lenf bezinde kanser hücresi olup olmadığını belirliyorlar. Eğer kanserli hücreye rastlanmazsa koltukaltındaki lenf bezleri alınmıyor. Bunun aksi söz konusu ise, yani sentinel lenf bezinde kanser hücresi varsa koltukaltındaki lenf bezlerinin tamamı çıkarılıyor. Lenf bezlerinin tamamının çıkarılmaması meme kanseri nedeniyle ameliyat edilen hastalarda diğer kazançlarının yanı sıra kolda şişmenin ömür boyu önlenmesini sağlıyor.