Bob Dylan 2016 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı (Bob Dylan kimdir?)

1

Bob Dylan'ın layık görüldüğü 2016 Nobel Edebiyat Ödülü'nün bugün Türkiye saatiyle 14.00'te açıklandı. Dylan ödülün favorileri arasında gösterilmiyordu.

2

ŞİİRSEL ANLATIM YARATTI

Nobel komitesi tarafından açıklamada Dylan'ın, "Amerikan şarkı kültüründe yeni bir şiirsel anlatım yarattığı için" ödüle layık görüldüğü belirtildi. Dylan aynı zamanda 927 bin dolarlık ödülün sahibini oldu. Peki ama ödülünü Aralık ayında alacak Bob Dylan kimdir?

3

BOB DYLAN KİMDİR?

Robert Allen Zimmerman veya sahne adıyla Bob Dylan, 24 Mayıs 1941'de Minnesota'da dünyaya geldi. Abram Zimmerman ile Beatrice "Beatty" Stone'nın oğlu olan Dylan aynı eyaletin Hibbing şehrinde büyüdü.

4

BÜYÜKANNESİ TRABZONLU

Dylan'ın Büyükbabası Zigman Zimmerman ve babaannesi Anna Zimmerman, aslen Kağızmanlı'dır.

Amerikalı protest şarkıcı Bob Dylan yazdığı kitabında atalarının Türk olduğunu ifade etti. Bob Dylan, hayatını ve 40 yıllık kariyerini kaleme aldığı üç serilik kitabının ilk cildinde büyükannesinin Trabzonlu olduğunu ve Kırgız soyadını taşıdığını belirtti.

Yayıncısı David Rosenthal tarafından 'sıra dışı' ve 'şaşırtıcı' olarak nitelendirilen ve Bob Dylan'ın hayatındaki önemli dönemleri anlatan 304 sayfalık Kronikler adlı kitabında, büyükannenin Türkiye'den geldiği anlatılıyor. Dylan kitabında büyükannesini anlatırken şu sözlere yer veriyor:

5

ASLEN KAĞIZMANLI

"Büyükannemin yüzünde hep bir umutsuzluk vardı. Büyükannemin zor bir hayat serüveni var. Güney Rusya'da bir liman kenti olan Odessa'dan Amerika'ya gelmişler.

Zaten oraya da bir başka Karadeniz liman kenti olan Türkiye'den, Trabzon'dan göç etmişler. Büyükannemin ailesi aslen Ermenistan sınırındaki küçük bir kasaba olan Kağızmanlılar'dan (Kars). Soyadları 'Kırgız' mış. Büyükbabanın ailesi de aynı bölgeden geliyor. Deri ve kundura işiyle uğraşıyorlarmış. Büyükannemin ataları, İstanbul'dan bu yöreye gelmişler."

6

TÜRKLERİ ANLATAN ŞARKI

Ergenlik yıllarında Ritchie Valens'in "In a Turkish Town" şarkısını dilinden düşürmediğini yazan Bob Dylan, "Annemin Nellie Turk adında bir arkadaşı vardı. Bizim evden çıkmazdı. Ben de o yıllarda herkesin 'La Bamba' adlı şarkısını bildiği Ritchie Valens'in gizemli Türkleri ve gökyüzündeki uzak yıldızları anlatan 'In a Turkish Town' adlı şarkısını söylerdim" diyor.

7

10 YAŞINDA GİTAR ÇALMAYA BAŞLADI

Aynı şekilde Yahudi olan anneannesi ve dedesi de 1902 yılında Litvanya’dan ABD'ye göç etti. 10 yaşındaken gitar çalan Dylan aynı zamanda piyano dersleri almaya başladı.

8

1959 YILINDA MEZUN OLDU

Dylan Hibbing Lisesi'nden 1959 yılında mezun olduktan sonra Minnesota Üniversitesine girdi. 1960 yılında Üniversiteyi terk ederek otostopla New York'a gitti.

9

BOB DYLAN ADINI NASIL KULLANMAYA BAŞLADI?

Greenwich Village'teki folk klüplerinde sahne almaya başladı. Gitarla birlikte aynı anda ağız armonikasi çalarak ilginç bir stil yakaladı. İşte o sıralarda, sahnede Bob Dylan adını kullanmaya başladı.

10

FOLK MÜZİĞİN DIŞINA TAŞTI

1961'de Bob Dylan adı folk müzik çevrelerinin dışına taştı. Gerde's Folk City adlı kulüpte çalarken onu dinleyen eleştirmen Robert Shelton, New York Times'ta bu genç yetenekten övgüyle bahsetti.

11

İLK İMZA

Bir ay sonra da Columbia Records'tan John Hammond gelip Bob Dylan'la kontrat imzaladı. Şarkı yazarlığında henüz kendine pek güvenemeyen Bob Dylan, bu albümde kendisinin yalnızca iki bestesini seslendirdi ve geri kalanını Blind Lemon Jefferson ve Bukka White gibi blues şarkıcıların eserlerinden tercih etti.

12

1963 YILINDA İKİNCİ ALBÜM

21 yaşındayken bu Minnesota'lı Musevi folk şarkıcısı, yaşlı siyahi blues'cular gibi şarkı söylüyordu. 1963 yılında gelen ikinci albüm “The Freewheelin”, Amerikan Pop müziğinde o zamana kadar benzeri görülmemiş şiirsel bir ses ile Blowin' in the Wind ve A Hard Rain's A-Gonna Fall gibi sonradan 'marş' niteliği kazanacak parçalar ve Girl From the North Country ve Don't Think Twice, It's All Right gibi şarkılar içeriyordu.

13

SEVGİLİSİNDEN AYRILDI

Bob Dylan, 1963 yılında sevgilisi Suze Rottolo'dan ayrıldıktan sonra Joan Baez ile yakınlaştı. Joan Baez, Dylan'ın henüz yayınlanmamış bestelerini aldı, karşılığında onu kendi konserlerine çıkararak hayranlarına tanıttı.

14

MÜZİKLERİNİN KONUSU

Bob Dylan, yaptığı müziklerde savaşların anlamsızlığından, Tanrı’dan, adaletsizlikten, seksten, aşktan, sevgiden bahsetti. 1963 yılından itibaren Joan Baez ile birlikte iç içe bir çizgi izleyen sanatçı özgürlük ve insan hakları için yazılan şarkıların vazgeçilmez sesi oldu. 1965 yılında yaptığı İngiltere turnesi sırasında Joan Baez ile ilişkileri bozuldu.

15

SANCILI DÖNEM

Dylan'ın folk şarkıcılığından rock starlığına geçişi sancılı oldu. 1965'te Newport Folk Festivali'nde yeni şarkılarını Paul Butterfield Blues Band eşliğinde söylerken yuhalandı ve sahneden çekildi. Kendi ünü Joan Baez'in ününü geçmeye başlamıştı ve bu yüzden Joan Baez'le ilişkisinde sorunlar yaşandı.

16

MOTOSİKLET KAZASI

Menajerinin bir arkadaşı olan Albert Grossman'ın karısı Sara Lowndes ile ilişkiye girdi onlar boşandıktan sonra 22 Kasım 1965 tarihinde Sara Lowndes ile evlendi. 29 Temmuz 1966'da geçirdiği ve neredeyse ölümüne yol açabilecek motosiklet kazasından sonra, Woodstock, New York'taki evinde karısı ve yeni doğan oğlu Jesse ile inzivaya çekildi.

17

EVLİLİKLERİ

İLK EVLİLİĞİ

22 Kasım 1965 tarihinde Sara Lowndes ile evlendi. 29 Haziran 1977 tarihinde boşandı. Bu evliliğinden 4 çocuğu oldu.

İKİNCİ EVLİLİĞİ

4 Haziran 1986 tarihinde vokalisti Carolyn Dennis ile evlendi. 1992 yılında boşandı. Desiree Gabrielle (d.1985) adında bir kızı vardır.

18

OBAMA ÖZGÜRLÜK MADALYASI VERDİ

Bob Dylan 2008 başkanlık seçimlerinde Barack Obama’yı destekledi. Dylan, 2012'de ise ABD Başkanı Barack Obama tarafından Özgürlük Madalyası ile ödüllendirildi.

19

ÖDÜLLERİ

Şimdiye dek 37 stüdyo albümü, 58 single, 11 canlı performans kaydı ortaya koyan Bob Dylan, ayrıca sekiz adet kitap yazmış bir yazar. Müzik tarihinin en kült şarkılarından “One More Cup of Coffee”, “Blowing in The Wind” gibi şarkıların sahibi olan Bob Dylan, Grammy, Altın Küre ve Oscar ödülleri başta olmak üzere sayısız ödüle sahip.

20

ALBÜMLERİ

1962 - Bob Dylan
1963 - The Freewheelin' Bob Dylan
1964 - The Times They Are a-Changin
1964 - Another Side of Bob Dylan
1965 - Bringing It All Back Home
1965 - Highway 61 Revisited
1966 - Blonde on Blonde
1967 - John Wesley Harding
1969 - Nashville Skyline
1970 - Self Portrait
1970 - New Morning
1973 - Pat Garrett & Billy the Kid
1973 - Dylan
1974 - Planet Waves
1975 - Blood on the Tracks
1975 - The Basement Tapes
1976 - Desire
1978 - Street Legal
1979 - Slow Train Coming
1980 - Saved
1981 - Shot of Love
1983 - Infidels
1985 - Empire Burlesque
1986 - Knocked Out Loaded
1988 - Down in the Groove
1989 - Oh Mercy
1990 - Under the Red Sky
1992 - Good as I Been to You
1993 - World Gone Wrong
1997 - Time Out of Mind
2001 - Love and Theft
2006 - Modern Times
2009 - Together Through Life
2009 - Christmas in the Heart
2012 - Tempest
2015 - Shadows in the Night

21

FİLMLERİ

2003 - Masked and Anonymous (Sinema Filmi)
2008 - Patti Smith: Dream of Life (Kendisi) (Sinema Filmi)
2008 - Johnny Cash's America (Kendisi) (Sinema Filmi)
2007 - Pete Seeger: The Power of Song (Kendisi) (Sinema Filmi)
2005 - Eve Dönüş Yok (Kendisi) (Sinema Filmi)
2003 - Masked and Anonymous (Jack Fate ) (Sinema Filmi)
1978 - Son Vals (Kendisi) (Sinema Filmi)
1973 - Pat Garrett ve Billy the Kid (Alias) (Sinema Filmi)
1972 - The Concert for Bangladesh (Kendisi) (Sinema Filmi)
1969 - Johnny Cash! The Man, His Worl... (Kendisi) (Sinema Filmi)
1967 - Dont Look Back (Kendisi) (Sinema Filmi)

22

SON 20 YILDA KAZANAN DİĞER İSİMLER (1996)

Nobel Edebiyat Ödülü'nü 1997 yılında Polonyalı şair Wisława Szymborska aldı. Ödül komitesi Szymborska'ya ödülü verirken "Tarihi ve biyololojik bağlamda insan gerçeğinin tüm kısımlarına ışık tutan, ironik bir hassasiyete sahip şiirleri için" ifadelerini kullandı.

23

1997

Bugün hayatını kaybeden İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve oyuncu Dario Fo "Çiğnenen hassasiyetine tutunan ve acı veren bir itibara sahip Orta Çağın soytarılarına öykündüğü yazıları" nedeniyle bu ödüle layık görüldü.

24

1998

İroni edebiyatının öncülerinden Jose Saramago 2010 yılında 87 yaşındayken hayatını kaybettiğinde arkasında farklı türlerden birçok eser bırakmıştı. Ödül komitesi Portekizli yazara ödülü verirken sebebini "Bizim, aldatıcı gerçekliği sürekli olarak bir kez daha kavrayabilmemizi sağlayan; hayal gücü, merhamet ve ironi ile oluşturduğu kıssaları (parable) için" olarak açıklamıştı.

25

1999

Günter Grass "Tarihin unutulmaz yüzlerini resmettiği, şen kara öyküleri" nedeniyle bu büyük ödüle layık görülmüştü.

26

2000

Çin asıllı Fransız vatandaşı Gao Xinghian Çin edebiyat dünyasının belki de en tartışmalı ismi. Yazdığı yazılarla ülkede derin siyasi tartışmalar yol açan Xinghian, "Çin roman ve tiyatrosuna yeni yollar açan, keskin bir anlayış ve dilsel yaratıcılığa sahip, evrensel geçerliliği olan eserleri" nedeniyle ödüle layık görüldü. Yazar 1996 yılında politik sığınmacı olarak gittiği Fransa'da bir yıl sonra Fransız vatandaşlığı aldı.

27

2001

Vidiadhar Surajprasad Naipaul Trinidad ve Tobago asıllı İngiliz yazar "Bize bastırılmış tarihin varlığını göstermeye çalıştığı eserlerinin, dürüst araştırma ve her iki tarafa eşit mesafeli anlatıya sahip olduğu için" ödülü aldı.

28

2002

İlk romanı Kadersizlik'le dünya edebiyat tarihinde ses getiren Imre Kestesz, "Tarihin barbar keyfiliğine karşı bireyin kırılgan deneyimini anlattığı için" 2002 yılında ödüle layık görüldü

29

2003

John Maxwell Coetzee "Analitik zeka ve verimli diyaloglarla yabancılaşmayı anlattığı için" Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.

30

2004

Elfriede Jelinek, "Romanlarındaki seslerin müzikal ahengi ve oyunlarındaki sıra dışı dilsel coşkunlukla toplumun klişelerinin saçmalığını gözler önüne sermesindeki ustalık için" Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

31

2005

Ödül komitesi tarafından "Günlük keşmekeş içindeki uçurumları gözler önüne seren ve zulmün kapalı odalarını açılmaya zorlayan bir yazar" Harold Pinter 2005 yılında Nobel'i aldı.

32

2006

Türk Edebiyatı'nın usta ismi Orhan Pamuk 2006 yılında ödüle layık görüldü. Komite Pamuk'a "Kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken, kültürlerin birbirleriyle çatışması ve örülmesi için yeni simgeler bulduğu için" ödülü layık gördüğünü açıkladı.

33

2007

Kadın hareketinin edebiyat dünyasındaki savunucularından Doris Lessing, "Parçalanmış bir uygarlığı şüphecilik, tutku ve hayal gücüyle ele alan kadın hareketini destansı bir dille anlattığı için" Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

34

2008

1994 yılında "Yaşayan En Büyük Fransız Yazar" seçilen Jean-Marie Gustave Le Clézio 2008 yılında Nobel'i aldı. Komite ödülü açıklarken, "Mevcut medeniyet altında ve ötesinde insanlığın kaşifi, duygusal coşkunun ve şiirsel maceranın, yeni ayrılıkların yazarlığıyla" ifaderini kullandı.

35

2009

Hayatı siyasi mücadelelerle geçmiş Romanya doğumlu Alman yazar Herta Müller 2009 yılında "Şiirin yoğunluğu ve nesirin samimiyeti ile, yoksulların dünyasını tasviriyle" Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

36

2010

2010 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Mario Vargas Llosa, "Kişisel direniş, başkaldırı ve yenilginin keskin resmini ve güç yapılarının şemasını çizdiği için" bu ödüle layık görüldü.

37

2011

Tomas Tranströmer "Yoğun, şeffaf tasvirleriyle gerçekliğe taze bir giriş sunduğu için" 2011 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

38

2012

Gerçek adı Guan Moye olan Çinli yazar eserlerinde "sakın konuşma" anlamına gelen Mo Yan mahlasını kullanıyor. Yazar "Sanrısal gerçekçilikle halk hikayelerini, tarihi ve şimdiyi kaynaştırmadaki ustalığı için" ödüle layık görültü

39

2013

Ödül komitesi Kanadalı yazar Alice Munro'nun adını açıklarken kullanabilecekleri en kısa ve keskin ifadeyi kullandı: "Çağdaş kısa öykü ustasına."

40

2014

Fransız yazar Patrick Modiano 2014 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

41

2015

Sovyetler dönemindeki ve sonrasındaki insanların duygusal hayatlarındaki değişimleri anlatan Beyaz Rusya'lı yazar Svetlana Aleksiyeviç 2015 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.