20. yılında çocuk hakları

Altı ay boyunca sınırlar geçildi, 20 ülke, dört kıta, bir fotoğrafçı: Isabel Muñoz, beş gazeteci, 19 sivil toplum kuruluşu, 100'den fazla çocuk. Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 20. yılında El Pais Semanal'ın muhabirleri UNICEF'le ortak bir proje hazırladı.

• 1

  20. yılında çocuk hakları

  Altı ay boyunca sınırlar geçildi, 20 ülke, dört kıta, bir fotoğrafçı: Isabel Muñoz, beş gazeteci, 19 sivil toplum kuruluşu, 100'den fazla çocuk. Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 20. yılında El Pais Semanal'ın muhabirleri UNICEF'le ortak bir proje hazırladı.

• 2

  Moldova

  Özürlüler. Dünya çapında 200 milyon özürlü çocuk yaşıyor ve binların yüzde 80'i gelişmekte olan ülkelerde. Eski Sovyet ülkesi olan Moldova'nın nüfusu 3.5 milyon civarında ve yaşam seviyesi Avrupa'nın en düşükleri arasında. Ülkedeki çocukların neredeyse 100 bini özürlü.

• 3

  Kolombiya

  Şiddet. Son 10 yılda savaşlar iki milyondan fazla çocuğun hayatını etkiledi. 87 ülkede çocuklar 60 milyon mayının arasında yaşıyor. Kolombiya da bu listenin başında geliyor. Her ne kadar daha az mayın döşense de günde en az üç kişi mayından ölüyor. Yüzde 75'i kadın ve çocuklardan oluşan üç milyon kişi evlerinden oldu. 14 yaşındaki Sebastián Alonso ise bütün savaşın ortasında hayatına devam etmeye çalışıyor.

• 4

  Senegal

  Sağlık. Beş yaşından küçük çocuklarda bebek ölüm oranı ygışfyf şgnyd 6.8. Bu oran bir yaşından küçükler için yüzde 4.7. Senegal'de bir yaşından küçük bebeklerde ölüm oranı yüzde 7'ye çıktı. Düşük kilolu doğan çocukların oranı ise yüzde 19. Birleşmiy Milletler ömür uzunluğunu dünyada 68 yıl olarak belirledi ama bu sayı Senegal'de 50 yıl. Mbéne doğalı daha 34 gün oluyor ve sadece 1 kilo 350 gram.

• 5

  Almanya

  Vesayet. Dünya çapında iki milyondan fazla genç ıslahevinde kalıyor. 82 milyon nüfusu olan Almanya'da ise bu çocukların sayısı 400 binin üzerinde. Ömür uzunluğunun 80 yıla çıktığı Almanya'da her yıl 678 bin çocuk doğuyor. Ronny 15 yaşında ve sorunlu çocukların kaldığı yurttaki odasını Tim ile paylaşıyor. İkili rap söylüyor.

• 6

  Lübnan

  Mülteciler. Toplamda 18 milyon çocuk yerlerinden edilmiş olmanın acısını çekiyor. Dünyada köklerinden koparılmış 50 milyon insan yaşıyor. BM'nin 2007 verilerine göre Lübnan'da toplamda 408.438 Filistinli mülteci yaşıyor, bu da nüfusun yüzde 10'unu oluşturuyor. Nimet 11 yaşında, dedesinin kaçtığı Filistin'e dönme hayalleri kuruyor.

• 7

  Uganda

  Savaşta. BM'nin verilerine göre 15 yaşın altındaki 250 bin ila 300 bin çocuk silanlı kuvvetler ya da silahlı gruplara katılmış durumda. Son 10 yılda savaşlar yüzünden iki milyondan fazla çocuk öldü, bir milyon ise öksüz, yetim kaldı. Uganda'da 1980'lerin sonundan bu yana ayrılıkçılar tarafından 25 bin çocuk ve kadın kaçırıldı. Agnes gerillalarla geçirdiği zamanı korkuyla hatırlıyor. Sahip olduğu yegane şeylerle poz veren Agnes, "Çok açlık çektim ve çok korktum" diyor.

• 8

  İsveç

  Homoseksüellik. Hala 70 ülkede devam eden cezalar uyarınca homoseksüellere ölüm cezası verilebiliyor. BM İnsan Gelişimi Endeksi Programı'nda 2008 dahilinde İsveç bu ülkelerin başında geliyordu. 17 yaşındaki Hannah Nilsson üniversite öncesi mimarlık okuyor ve eşcinsel olarak değerlendiriliyor: "Ben cinsiyet etiketlerini anlamıyorum. Ben insanlara aşık oluyorum, onların cinsiyetlerine değil."

• 9

  Hindistan

  Sefalet. Milyonlarca Hintli çocuk yoksulluk çekiyor. Doğan her 1000 çocuk başına 75 çocuk beş yıl içinde ölüyor. Yaşları 6 ila 14 arasında değişen çocukların yüzde 20'si okula gitmiyor. Ülkede çalışan çocukların sayısı 14 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. 1.150 milyonluk halkın 447 milyonu 18 yaşın altında. Dokuz yaşındaki Rozi ise öğretmen olmak istiyor.

• 10

  Njier

  Ailesizlik. Latin Amerika, Asya ve Sahra Afrikası'nda 143 milyon çocuğun ailesi yok. Nijer'dekadın başına düşen çocuk sayısı 7.1 ve bu dünyanın en düşük rakamı. Nüfusun yüzde 63'ü günde bir dolardan az para ile geçiniyor, 14 yaşın altındaki çocukların yüzde 38'i çalışıyor, kızların yarısı 15 yaşına gelmeden evleniyor, çocukların yüzde 20'si ise beş yaşından önce ölüyor. Nouhou'un ne evi ne de ailesi var. Niamey sokaklarında yaşayan genç kahvaltısını yapıştırıcı ile yapıyor: "Unutmanıza yardımcı oluyor."

• 11

  Arjantin

  Eğitim. İlkokul Güney Amerika'da zorunlu ama ortaokul değil. Gelişime rağmen yaşları 3 ila 18 arasındaki 35 milyon çocuk eğitim sistemi dışında. Ivanna Fernandez ve Lucia ikiz. 16 yaşındaki ikizlerin evi sokaktaki asfaltlar. Eğitim ise onların umudu.

• 12

  Filipinler

  Cinsel İstismar. UNICEF'in 2006 verilerine göre dünyada cinsel istismar kurbanı 700 bin çocuk bulunuyor. Filipinler'de yasa dışı eylemleri sayıya dökmek zor olduğu için kaç çocuğun istismara maruz kaldığı bilinmiyor. Dahası birçok ülkede cinsellikle ilgili şeyler özel mesela olarak kabul ediliyor, bazı komüniteler ise istismar konularına karışmamayı tercih ediyor. Çocuklar kimliklerini korumak için yüzlerini saklıyor.

• 13

  Japonya

  İfade Özgürlüğü. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 2009 verilerine göre en az 81 ülke ifade özgürlüğü peşinde. Japonya geçen yıl J-9 adlı bir konferans düzenledi. Gençler küresel ısınma ve açlık gibi sorunlar üzerine fikirlerini belirtti. Yohei de konferanstaki genç temsilcilerden biriydi. Yohie Harvard yada Princeton Üniversitesi'nde okumaya hazırlanıyor.

• 14

  Fas

  Eğitim. Etiyopya, Moritanya ve Çad gibi ülkelerde çocukların yarısı bile ilkokula gitmiyor. Somali, Ruanda ve Nijer'de yüzde 10'undan azı ortaokula gidiyor. Fas'ta ilkokula gidenlerin sayısı 1980'lerde toplam çocuk nüfusunun yarısına ulaşmıştı. Şimdi ise yaşları 6 ila 11 arasında değişenlerin yüzde 91'u okula gidiyor. Bir fabrikada çalışan ve ayda 130 avro kazanan Oualid, okuyup mimar olmak istiyor ki babasına bir ev inşa edebilsin.

• 15

  Amerika Birleşik Devletleri

  UNICEF Fonları. ABD'deki 1947'de kuruldu ve UNICEF'i destekleyen 37 ulusal komiteden en eski olanı. Başlangıcından bu yana uluslararası programlara 1.300 milyon avro bağış geliri sağladı. Çocuk hakları çocukların oyun oynama hakkını tanır. Trampette Yannick, çelloda Jason ve bateride Jose New Jersey'deki okullarında orkestrada çalıyor.

• 16

  Belize

  Çocuk Ölümleri. Bütün dünyada beş yaşın altındaki çocuk ölümleri 1990'da 9.3 iken bu oran 2006'da 7.2'ye düştü. Latin Amerika ve Karaibler en çok gelişmeyi gösteren yerler: 1996'da 5.55 olan oran 2006'da 2.7'ye düştü. Belize HIV oranının en yüksek olduğu Karaib ülkesi. Karizmatik bir futbolcu olan Evan Cal 11 yaşında. San Jose'nin lideri olan babası komünitelerinin ne kadar izole olduğunun farkında. Yaşadığı yerde ışık yada teknoloji yok...

• 17

  Meksika

  Reşit Olmayanlar. Dünya nüfusunun üçte birinden fazlası 18 yaşın altında. Bu ülkede çocukların oranı yüzde 44, bunların dört milyon kadarı da iş gücünü oluşturuyor. Ülkenin çoğunluğu aşırı fakirlik çekiyor. Tamara Jazmin Chavez kedisi Micifu ile poz veriyor. 16 yaşındaki genç fotoğraf eğitimi alıyor. Sosyal değişime inanan Tamara sivil toplum kuruyuşu Cauce Ciudadano ile birlikte çalışıyor.

• 18

  Lesoto

  AIDS. 15 milyon kadar çocuk hastalığı kapmış durumda ve çocuklarına geçirme riskini taşıyor. 2007'de bu kadınların yüzde 35'i hastalığı çocuklarına geçirmemeleri için tedavi gördü. Ülkede bu hastalık yaşları 15 ila 49 arasında değiyen kesimin yüzde 23.2'sini etkiliyor. 105 anne virüsü taşıyor. Maine'nin dünyadaki çocuklara bir mesajı var: "Bütün dünya hasta insanları kabul etsin ve birbirine baksın."

• 19

  Türkiye

  Kırsal Nüfus. BM bu yıl şehirlerde yaşayan insanların sayısının kırsal kesimde yaşayanlardan fazla olduğunu açıkladı. Türkiye'de kırsal kesimler kentsel bölgelerin arkasında kalıyor. Yüz binlerce çocuk eğitim alamıyor. En genç evlenme yaşı son yıllarda 15'ten 17'ye çıktı. Dokuz yaşıhdaki Şevval Özbez Adıyaman'ın Katha ilçesinde yaşıyor ve öğretmen olmak istiyor.

• 20

  İspanya

  Gelişmeke Olan Ülkelerde Fakirlik. Avrupa Birliği'nde çocukların yüzde 16'sı yosulluk sınırındaki ailelerle yaşıyor. İspanya'da bu oran yüzde 24'e çıkıyor. Miguel Ardanuy dünyayı değiştirmenin hayalini kuruyor: "Siyaset yapmayı istiyor muyum bilmiyorum ama bu durumu değiştirmenin sanırım en iyi yolu."

• 21

  Nepal

  Çocuk İşgücü. Nepal'de üç çocuktan biri çalışıyor. Erkek çocuklarının yüzde 30'u, kız çocukların ise yüzde 33'ü. 11 yaşındaki Sita da hizmetçi olarak görev yapıyor.