İTÜ Maden Fakültesi Jeofizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Ercan, Atropena adlı deprem tahmin cihazının İstanbul’a kurulup deneneceğini söyledi.
Vatan gazetesinin aktardığına göre Ercan, “Elimizde 4.5’ten büyük depremleri 3-5 gün önceden haber veren bir cihaz var. Benim Türkiye Başkanı olduğum Ülkeler Deprem Kestirme Ağı, bu cihazı dünyada üç yerde denedi. Atropatena adlı cihazı İstanbul’a da kuracağız” dedi.
Ercan şöyle konuştu: “Türkiye Başkanlığı’nı yürüttüğüm Ülkeler Deprem Kestirme Ağı (GNFE), bu cihaza imza attı. 4.5’lik depremleri en az 3, en fazla 5 gün önceden bilen Atropatena’yı Azerbaycan, Pakistan ve Endonezya’daki 3 istasyonda denedik ve yüzde 95’lik başarı sağladık. Türkiye boyutunda bir ülkede bu cihazdan en az 3 tane olması gerekiyor. Biz İstanbul dışında Trabzon, Antalya ve Mardin gibi depremsiz bölgelerde, 4 Atropatena istasyonu kurmayı düşünüyoruz. Sismometreler deprem odağına yakın yerlere konulur. Atropatena ise tersine odaktan uzağa kuruluyor. Mevcut deprem ölçerler fay kırıldıktan sonra ölçerken, Atropatena depremi fay kırılmadan önce ölçüyor.
NASIL ÇALIŞIYOR?
“Cihaz, gerilme dalgasını ölçüyor. Fiziki olarak bakıldığında yerin ağırlığını ölçüyor. Gerilme dalgalarının yayılması, bir solucanın büzülüp açılması gibidir. Bu dalgalar önce deprem olacak ocakta başlıyor ve çevresine yayılıyor. Yani deprem olmadan önce deprem bölgesi ve çevresi mikron ölçeğinde sallanmaya başlıyor. Bu küçüklükteki değerleri yüksek frekanslı dalgaları ölçen sismometreler ölçemiyor. Cihaz kütle sıkışmasının yaratmış olduğu yer çekimindeki değişiklikleri ölçüyor.
“Türkiye’de bu aletlerin üretimini yapmaya başlıyoruz. Kasım sonunda ilk aleti İstanbul Ataşehir’e kuracağız. Diğer ülkeler için üretimin Türkiye’de yapılması kararını da aldık ve anlaşmasını imzaladık.”
TARTIŞMALI MESELE
Ancak Ercan’ın bahsettiği cihazın güvenilirliğini sorgulayan bilimciler de var. Vatan gazetesine konuşan Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrü Ersoy “Bu cihazı bulduğunu ve şimdiye kadar 87 depremi bildiğini iddia edenler hangi bilimsel yayında bulguların onaylandığını ifade etmemişler” yorumunda bulunuyor.
Ersoy şöyle devam ediyor: “Bu tür cihazlarla tahmin yapan çok sayıda bilim adamı var. Ama bunlar bilimsel değil. Yunanistan’daki ya da Çin’deki depremleri bildiklerini söylemişler ancak bu bölgelerde zaten her gün onlarca farklı ölçekli deprem oluyor. Bu depremlerden birini bildik demek kehanet değil. Deprem bölgesinden 1000 kilometre ötede farklı nedenlerden kaynaklanan çok farklı titreşimler var. Bu titreşimlerin depremin öncü belirtisi olduğunu diğer titreşimlerden nasıl ayırt edeceksiniz? Kaldı ki sismik frekansı algılamadan depremin hareketliliğini tahmin etmeniz mümkün değil. Bu farklılıklara ilişkin metotlar oluşturulmadan ve uluslararası hakemli bir yayında bilimsel olarak kanıtlamadan çalışmaya onay verilemez.”
Vatan gazetesinin aktardığına göre Ercan, “Elimizde 4.5’ten büyük depremleri 3-5 gün önceden haber veren bir cihaz var. Benim Türkiye Başkanı olduğum Ülkeler Deprem Kestirme Ağı, bu cihazı dünyada üç yerde denedi. Atropatena adlı cihazı İstanbul’a da kuracağız” dedi.
Ercan şöyle konuştu: “Türkiye Başkanlığı’nı yürüttüğüm Ülkeler Deprem Kestirme Ağı (GNFE), bu cihaza imza attı. 4.5’lik depremleri en az 3, en fazla 5 gün önceden bilen Atropatena’yı Azerbaycan, Pakistan ve Endonezya’daki 3 istasyonda denedik ve yüzde 95’lik başarı sağladık. Türkiye boyutunda bir ülkede bu cihazdan en az 3 tane olması gerekiyor. Biz İstanbul dışında Trabzon, Antalya ve Mardin gibi depremsiz bölgelerde, 4 Atropatena istasyonu kurmayı düşünüyoruz. Sismometreler deprem odağına yakın yerlere konulur. Atropatena ise tersine odaktan uzağa kuruluyor. Mevcut deprem ölçerler fay kırıldıktan sonra ölçerken, Atropatena depremi fay kırılmadan önce ölçüyor.
NASIL ÇALIŞIYOR?
“Cihaz, gerilme dalgasını ölçüyor. Fiziki olarak bakıldığında yerin ağırlığını ölçüyor. Gerilme dalgalarının yayılması, bir solucanın büzülüp açılması gibidir. Bu dalgalar önce deprem olacak ocakta başlıyor ve çevresine yayılıyor. Yani deprem olmadan önce deprem bölgesi ve çevresi mikron ölçeğinde sallanmaya başlıyor. Bu küçüklükteki değerleri yüksek frekanslı dalgaları ölçen sismometreler ölçemiyor. Cihaz kütle sıkışmasının yaratmış olduğu yer çekimindeki değişiklikleri ölçüyor.
“Türkiye’de bu aletlerin üretimini yapmaya başlıyoruz. Kasım sonunda ilk aleti İstanbul Ataşehir’e kuracağız. Diğer ülkeler için üretimin Türkiye’de yapılması kararını da aldık ve anlaşmasını imzaladık.”
TARTIŞMALI MESELE
Ancak Ercan’ın bahsettiği cihazın güvenilirliğini sorgulayan bilimciler de var. Vatan gazetesine konuşan Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrü Ersoy “Bu cihazı bulduğunu ve şimdiye kadar 87 depremi bildiğini iddia edenler hangi bilimsel yayında bulguların onaylandığını ifade etmemişler” yorumunda bulunuyor.
Ersoy şöyle devam ediyor: “Bu tür cihazlarla tahmin yapan çok sayıda bilim adamı var. Ama bunlar bilimsel değil. Yunanistan’daki ya da Çin’deki depremleri bildiklerini söylemişler ancak bu bölgelerde zaten her gün onlarca farklı ölçekli deprem oluyor. Bu depremlerden birini bildik demek kehanet değil. Deprem bölgesinden 1000 kilometre ötede farklı nedenlerden kaynaklanan çok farklı titreşimler var. Bu titreşimlerin depremin öncü belirtisi olduğunu diğer titreşimlerden nasıl ayırt edeceksiniz? Kaldı ki sismik frekansı algılamadan depremin hareketliliğini tahmin etmeniz mümkün değil. Bu farklılıklara ilişkin metotlar oluşturulmadan ve uluslararası hakemli bir yayında bilimsel olarak kanıtlamadan çalışmaya onay verilemez.”