Bombalardan sonra yine de yaşamak

ABD, Vietnam Savaşı’nın sürdüğü 1964–1973 yılları arasında Laos’a 2 milyon ton bomba bıraktı. Yani, ortalama bir hesapla, dokuz yıl boyunca sekiz dakika arayla bir uçak dolusu bomba yağdı gökyüzünden üzerlerine. Peki böylesi bir tarihe sahip bir ülke nasıl toparlanabilir?

• 1

  ABD, Vietnam Savaşı’nın sürdüğü 1964–1973 yılları arasında Laos’a 2 milyon ton bomba bıraktı. Yani, ortalama bir hesapla, dokuz yıl boyunca sekiz dakika arayla bir uçak dolusu bomba yağdı gökyüzünden üzerlerine. Peki böylesi bir tarihe sahip bir ülke nasıl toparlanabilir?
  
  Xiangkhouang Bölgesi'nde bomba kovanları tavuk kümesi sırıkları olarak işlev görüyor. Hurda metal olarak da değer taşıyorlar. Ancak peşlerine düşmek tehlikeli bir iş. Patlamamamış bombalar 2012 yılında 15 Laoslunun ölümüne,
  41'inin de yaralanmasına yol açmıştı.

• 2

  Çeltik tarlalarını delik deşik eden ABD hava saldırılarında oluşan kraterler, Xiangkhouang Bölgesi'nde balık göleti ya da tarımda sulama amacıyla kullanılıyor. Bombardıman yıllarca sürmüş ancak yine de komunist
  güçleri Laos'tan çıkaramamıştı.

• 3

  Kavanozlar Ovası'nda patlamamış bombalardan temizlenip gezilecek kadar güvenli hale gelmiş ancak birkaç yer var. Bazı arkeologlar 2 bin yıllık bu taş yapılarda ölülerin kalıntıları olduğu görüşünde.

• 4

  Bombardıman yıllarında, Vietnam sınırındaki mağaralar, aralarında sivillerin, askerlerin ve isyancıların da olduğu 20 bin kişiyi sakladı. Saklı kentte okullar, mağazalar, bir radyo istasyonu ve bir de hastane bulunuyordu.

• 5

  Vietnam Savaşı devam ederken birçok Laoslu dünyaya geldi. Çatışma halen günlük hayatlarının bir parçası, giyim şekillerinde bile.

• 6

  Nüfusun üçte birinin 15 yaş altı olduğu Laos'ta hemen herkesin akıllı telefonu var. Laosluların dehası ve azmi, ülkeyi 2020 yılına kadar BM'nin En Az Gelişmiş Ülkeler listesinden çıkma yoluna sokmuş durumda.

• 7

  Safran renklere bürünmüş rahipler Louangphabang civarında Mekong'dan geçen tekne trafiğini izliyor. Laos'ta birçok delikanlı ailelerini onurlandırmak için, kısa bir süreliğine dahi olsa bir manastır mezhebine katılıyor.

• 8

  Altın kaplanmış That Luang'ın Buda andaçlarını barındırdığına inanılıyor. Vientiane'deki 16.yüzyıldan kalma bu tapınak 1991 yılında Laos'un ulusal amblemi olarak komünist orak çekicin yerini aldı.

• 9

  Tapınak tarzı kuleler, Laos ile bir başka Budist ulus Tayland'ı birbirine bağlayan Thakhek'teki Arkadaşlık Köprüsü'nü süslüyor. 2011 yılında açılan köprü, 1994'ten bu yana Mekong üzerinde inşa edilen dört köprüden üçüncüsü.

• 10

  Savaş, Vientiane yakınlarında içinde Budist ve Hindu figürlerin yer aldığı heykel bahçesi Buda Parkı'na zarar vermemişti. Turizmden elde edilen gelir ülkenin gelişmekte olan ekonomisine katkıda bulunuyor.

• 11

  Nongtha Cennet Topraklar'ın reklam tabelasına yansıyan vizyon gerçekleşirse, Vientiane'deki bu boş arazide oteller, apartmanlar, turistik tesisler, ofisler ve mağazalar yükselecek. Vietnamlı bir yatırımcı tarafından finanse edilen projenin bitiş tarihi 2020.

• 12

  Başkentin başka yerlerinde de süslü villalar yapılıyor. Bir yatırımcı ve inşaat şirketi tarafından inşa edilen bu villalardan biri, Budist cenaze tapınakları satan mağaza manzarasına sahip.

• 13

  Vientiane'nin nehir kenarındaki yeni parkta günbatımı sırasında spor yapılıyor. Kentin mütevazı silueti, Kore, Vietnam ve Tayland gibi komşu ülkelerin Laos ekonomisine yatırım yapmasıyla enine boyuna gelişecek.
  
  Devamını National Geographic Türkiye'nin Ağustos sayısında veya iPad/iPhone/Android edisyonlarında okuyabilirsiniz.