Dünya’daki en büyük kitlesel yok oluş, aşırı karbon salınımının bir sonucu

Bilim insanları, Dünya tarihindeki en büyük kitlesel yok oluş olayının Sibirya'da atmosfere karbondioksit püskürten volkanik bir patlamadan kaynaklandığını açıkladı. "Büyük Ölüm" olarak da bilinen ve 250 milyon yıl önce meydana gelen Permiyen-Triyas olayı, o sırada deniz türlerinin yüzde 95'inin ve kara  türlerin yüzde 70'inin yok olmasına neden oldu. Öte yandan, karbon salınımı günümüzde de en önemli çevre sorunlarından biri olmaya devam ediyor. Bilim insanları, benzer koşulların dünyanın dört bir yanında rapor edildiğini belirterek harekete geçme çağrısında bulundu. 

• 1

  TÜM CANLI TÜRLERİNİN YÜZDE 90'I YOK OLDU

  İskoçya’daki St. Andrews Üniversitesi’nden bilim insanları, dünya tarihindeki en büyük kitlesel yok oluş olayının Sibirya'da atmosfere karbondioksit püskürten volkanik bir patlamadan kaynaklandığını açıkladı. 250 milyon yıl önce meydana gelen ve "Büyük Ölüm" olarak da bilinen Permiyen-Triyas olayında , tüm canlı türlerinin yaklaşık yüzde 90’ı yok oldu.

• 2

  "Büyük Ölüm", Dünya'daki yaşamın iyileşmeden tamamen yok olmaya yüz tuttuğu bir dönem olarak tarihteki önemini koruyor. Olayın gerçekleştiği 250 milyon yıl önce, Dünya üzerindeki tüm kara, gelişen ve çeşitli bir deniz yaşamı ekosistemi ile çevrili olan Pangea adlı bir süper kıtada birbiriyle bitişik halde bulunuyordu. Pangea zaman içinda parçalanarak günümüzde bilinen 7 kıtayı oluşturdu.

• 3

  Diğer taraftan, toplamda denizlerdeki canlı türlerinin yüzde 95’inini karadaki türlerin ise yüzde 75’inin  “Büyük Ölüm” tarafından binlerce yıl içinde yok edildiğine inanılıyor. Bilim insanları, meteor çarpmasından volkan patlamasına  kadar uzanan yok olmanın nedenine dair teorileri uzun süredir tartışıyorlar.

• 4

  250 MİLYON YIL ÖNCEKİ PH SEVİYESİ ANALİZ EDİLDİ 

  Bu çalışma için uzmanlar, bir zamanlar deniz tabanında yaşamış olan brakiyopod adı verilen kabuklu deniz hayvanı fosillerini analiz etti. Bilim insanları bu şekilde, hayvanların eski fosilleşmiş kabuklarından, okyanusun 250 milyon yıl önceki pH seviyesini gün yüzüne çıkardı.

• 5

  Deniz suyu pH'ı, emilen karbondioksit miktarına bağlı olarak değişen okyanus asidikliğinin bir göstergesi olarak görülüyor. Buna göre  karbondioksit seviyesi ne kadar yüksekse, okyanus da  o kadar asidik hale geliyor.

• 6

  OKYANUSLARDA BİRİKEN KARBONDİOKSİT CANLILARI YOK ETTİ

  Ekip, Permiyen-Triyas krizinin tetikleyicisinin, bugünkü Sibirya'da meydana gelen dev bir volkanik patlamanın sonucu olduğunu açıkladı.  Patlamanın ardından atmosfere karbondioksit salınımı gerçekleştiği ve okyanuslar tarafından emilerek canlıları yok ettiği belirtildi.

• 7

  SANAYİ DEVRİMİNDEN BU YANA ÜRETİLEN KARBON MİKTARININ 40 KATI

  Analizler, patlamanın atmosfere 100 bin milyar tondan fazla karbon saldığını ve yok oluşun başlangıcını tetiklediğini gösterdi. Araştırmacılar, bu rakamın Sanayi Devrimi'nden salınan  karbon da dahil olmak üzere modern fosil yakıt rezervlerinde bulunan tüm karbon miktarının 40 katından fazla olduğunu ifade etti.

• 8

  Bununla birilikte bilim insanları, bu kadar büyük karbon salınımının küresel biyo-jeokimyasal döngüler ve deniz ortamı üzerindeki etkisini yeniden yapılandırmak için bilgisayar modellemesini kullandı.

• 9

  Bulgular, karbondioksitin başlangıçta okyanusun aşırı ısınmasına ve asitleşmesine yol açarak birçok organizma için özellikle de kalsiyum karbonat kabukları ve iskeletleri bulunan hayvanlar  için ölümcül olduğunu gösterdi. Karbon salınımıyla ortaya çıkan sera etkisi ise  karadaki kimyasal ayrışma oranlarında daha büyük değişikliklere yol açtı. Okyanuslardaki oksijen seviyesi azaldı ve bu durum sülfür zehirlenmesine yok açarak geri kalan canlı gruplarını öldürdü.

• 10

  OKYANUS ASİTLEŞMESİ GÜNÜMÜZDE DE DEVAM EDİYOR

  Çalışmanın yazarlarından Doktor Hana Jurikova, "Araştırmamız, karbon salınımının ve ardından ortaya çıkan  krizlerin Dünya'nın en büyük kitlesel yok oluşuyla sonuçlanan sonraki süreç zincirini ortaya çıkarıyor. Ekosistemin, Dünya'daki yaşamın gidişatını derinden değiştiren felaketten kurtulması milyonlarca yıl aldı'' ifadelerini kullandı.

  Diğer taraftan, karbon salınımı günümüzün en önemli çevre sorunlarından birini oluşturuyor. Endüstriyel faaliyetlerden ve fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon salınımı sera etkisinin artmasına ve kürsel sıcaklıkların yükselmesine neden oluyor. Bununla birlikte, araştırmalar, modern okyanus asitleşmesinin deniz yaşamını ve geçimi buna bağlı toplulukları tehlikeye attığını gösterdi.

• 11

  "İNSANLAR 250 MİLYON YIL ÖNCESİNDEN DERS ALMALI"

  Nature Geoscience’da yayımlanan çalışmayı gerçekleştiren uzmanlar, pH seviyelerinde devam eden düşüş nedeniyle okyanus asitleşmesinin şu anda gözlemlendiği konusunda uyararak, politika yapıcıların, “Büyük Ölüm”den ders alması konusunda uyardı:

  "Atmosferik karbondioksitte birleşik bir artış ve yüzey okyanus pH'ındaki düşüş, küresel ısınma, ve oksijen azalması dünya çapında rapor edildi.Bu durum, Büyük Ölüm için  özetlenen nedenlerin gelecekteki çevresel ve iklimsel eğilimleri anlamak için kullanılabileceğini gösteriyor.”