Çanakkale Savaşı'nın insanları

Çanakkale’ye ilk kez 3 Kasım 1914’te düşen ateş, 9 Ocak 1916’da söndü. Aslında bu ateş yalnızca Çanakkale’yi değil, tüm bir halkı hedef almıştı.  İşte bu nedenle Çanakkale  Savaşı’nı anlamak için Çanakkale’den ötesine bakmak gerekiyor.

• 1

  Çanakkale’ye ilk kez 3 Kasım 1914’te düşen ateş, 9 Ocak 1916’da söndü. Aslında bu ateş yalnızca Çanakkale’yi değil, tüm bir halkı hedef almıştı.  İşte bu nedenle Çanakkale  Savaşı’nı anlamak için Çanakkale’den ötesine bakmak gerekiyor.

• 2

  Gelibolu Yarımadası'nda toprak altından çıkan paslı saat 12.20'de durmuş. Duran belki de yalnızca saat değildi. Zaman, onu cebinde taşıyan asker için de o anda durmuş olabilir.

• 3

  Bahadır Gürer Barbaros Zırhlısı, Minkaliyeli* Mahmut bin Zekeriya Efendi’nin (ikinci sırada, soldan birinci) torunu.

• 4

  Anzak birliklerinde onbaşı olarak görev alan Karl Albert Ernest’in kızı.

• 5

  "Babam orduya katıldığında 20 yaşındaydı. Gönüllü olarak katılmıştı. Dedem Almandı, yani babam da yarı Almandı ama o zamanki koşullarda Almanlara karşı savaşmak için Çanakkale’ye gitmiş. Yaralandığını biliyorum ancak o döneme dair pek de bir şey anlatmazdı bana... Aklıma kazınan tek şey, içinde
  hiçbir düşmanlığın olmamasıydı."

• 6

  Ian Denver Gelibolu’ya çıkan ilk Anzak askerlerinden olan Billy Geryl Denver’in oğlu.

• 7

  "Babam savaştan önce editördü. 24 yaşındayken savaş patlak verdiğinde, gönüllü olarak orduya katılmış. Başlangıçta ermiş, daha sonra istihkâm eri olmuş ve sonra da gazi olup Avustralya’ya
  geri gönderilmiş. Gelibolu’da bir kurşun midesini delip diğer taraftan çıkmış.
  
  İlk önce hastane gemisi Lemnos’a, sonra da bir başka gemiyle İskenderiye’ye göndermişler babamı. Avustralya’ya gönderilecekmiş ama durumu acil olduğu için Londra’da birkaç ay tedavi görmüş buraya geri gelmeden önce. Savaşa katılan diğerleri gibi babam da savaş hakkında pek konuşmazdı. Ama anlattıkları arasında bir şey beni çok etkilemişti.
  
  Babam ve birlik arkadaşları savaş sırasında bir şekilde Türklerle iyi bir ilişki kurmuşlar. Birbirlerine ateş ediyorlar, sonra birlikte çay içip tekrar ateş etmeye dönüyorlarmış. Bu bana çok dokunaklı geliyor. Bir iş gibi, yapmak zorunda olduğun bir iş. Ama mesai bitiminde herkes sıradan kimliklerine bürünüyor yeniden... Bu yıl küçük kızım Louise ile Çanakkale’deki 100. yıl anmasına katılacağız. Ben daha önce de gittim ama kızım hiç gitmedi. Oraları onun da görmesini çok istiyorum..."

• 8

  Siyah–beyaz fotoğrafta Mustafa Memduh Efendi ve eşi Nebiye Özaktaş çocuklarıyla görülüyor. Hemen arkalarında (soldan sağa) Fatma Melahat Bağatur, Kazım Taşçıoğlu, Nedim Özaktaş ve Sebahat Tolan yer alıyor. Nebiye Hanım'ın kucağında Semahat Özaktaş var, onun hemen yanındaysa Adnan Özaktaş ayakta duruyor. Adnan Özaktaş fotoğraftakiler arasında bugün hayatta olan tek kişi.
  
  Sağdaki fotoğrafta Mustafa Memduh Efendi'nin yerinde bugün Adnan Özaktaş, Nebiye Hanım'ın yerindeyse eşi Nursel Özaktaş oturuyor. Aralarındaysa çocukları Hakan Özaktaş var. Fatma Melahat Bağatur'un yerine kızı İkbal Handan Dereci, Nedim Özaktaş'ın yerine oğlu Ahmet Özaktaş, Kazım Taşçıoğlu'nun yerineyse kızı Fatma Çapangil yer alıyor.

• 9

  Adnan Özaktaş 1915–1916 yılları arasında 71. Alay'ın 3. taburunda imam olarak görev yapan Mustafa Memduh Efendi’nin* (bir önceki fotoğrafta, sandalyede oturan)  altı çocuğu arasında yaşayan tek çocuğu.
  
  Devamını National Geographic Türkiye'nin Mart sayısında veya iPad, iPhone ve Android edisyonlarında okuyabilirsiniz.