Acıların coğrafyasına yolculuk

Balkanlar tarih boyunca dünyada en çok karışıklığın, savaşın ve acının yaşandığı bölgelerden birisi olarak göze çarpan bir coğrafya. Günümüzde ise kendisini yeni yeni toparlamaya çalışan bu bölgede turizm önemli bir gelir kapısı olarak görünüyor.

• 1

  Acıların coğrafyasına yolculuk

  Balkanlar tarih boyunca en çok karışıklığın çıktığı bölgelerden birisi olarak hemen göze çarpan bir coğrafya.
  
  Aslında bugün henüz bozulmamış bu toprakları ziyaret etmek, orada hem yakın geçmişte yaşanmış savaşları ve çatışmaları, hem de Osmanlı’nın izini sürmek açısından oldukça heyecan verici bir deneyim.
  
  Balkanlar’daki ilk durağımız Sırbistan’ın başkenti Belgrad.
  
  Belgrad şehri Tuna ve Sava ırmaklarının birleştiği yerde kurulmuş 1.2 milyon nüfusa sahip bir Doğu Avrupa kenti.
  Fotoğraflar: Ömer Faruk Şahin

• 2

  Belgrad

  Belgrad küçük bir Avrupa şehrini andırıyor. Andırıyor dememdeki sebep henüz daha global dev şirketlerin buraya girmemesi, reklamlarına, gözünüze sokulan ışıklı ekranlara burada denk gelme ihtimalinizin olmaması. Bu da bu şehre kendine has bir hava katıyor.
  
  Global firmalar henüz Belgrad’a girmemiş olsa da tarihi Türk dizileri çoktan girmiş. Şehrin çeşitli yerlerinde dizilerin reklamlarına rastlamanız mümkün. Sırp rehberimizin dediğine göre Sırplar tarihi Türk dizilerine oldukça meraklı. Osmanlı’nın yıllarca Sırbistan topraklarında da hüküm sürmesi tabi ki bunda en büyük etken.

• 3

  Belgrad

  Osmanlı’nın izlerini şehirdeki bir çok yerde hissedebiliyorsunuz. En önemli tarihi turistik alanlarından birisi olan Kalemegdan (Kale Meydan olarak okunuyor) ilk başta şaşırtsa da daha sonra Türkçe’de olan birçok kelimenin Sırpça’da olduğunu görünce alışıyorsunuz.
  
  Sırp halkı Türklere karşi oldukça sıcakkanlı ve misafirperver. Sırp halkıyla konuştukça kendinizi adeta Anadolu'da hissetmeniz mümkün.

• 4

  Belgrad

  Kalemeydan şehrin merkezi Starı Grad’da (eski şehir) bulunan büyük bir park ve ortasında yükselen bir kaleden oluşuyor. Şehre hakim bir tepeye kurulu olan bu kale bugün de turistlerin en çok ziyaret ettiği alanların başında geliyor. Kale Belgrad Osmanlı hakimiyeti altındayken, Osmanlı’nın Avrupa’ya yaptığı seferlerin merkezi durumunda bulunuyordu.

• 5

  Belgrad

  Kalemeydan'dan Tuna ve Sava ırmaklarının birleştiği noktayı da görmek mümkün. Ayrıca fotoğraf meraklıları için de ideal bir nokta.

• 6

  Belgrad

  Kale kurulduğu nokta itibariyle tüm Belgrad'ı panoramik olarak gören bir konumda.

• 7

  Belgrad

  Belgrad’da Dörçöl Semti (dörtyol) ve Jalia Caddesi (yalı) gibi adını Türklerden almış yerlere rastlamak da mümkün. Dörtyol semti Osmanlı zamanında Türklerin yoğun olarak yaşadığı bir bölgeymiş. Öyle ki o zaman burada "Türk Çarşısı" olarak adlandırılan bir ticaret merkezi dahi yer almaktaymış.
  
  Belgrad'da Osmanlı'dan kalma en önemli eserlerden birisi Bayraklı Camii. 1531 yılında yaptırıldığı zannedilen camii, günümüzde de Sırbistan'daki müslüman cemaatinin ibadet merkezi. 2004 yılında Kosova'nın bağımsızlığını bahane eden Sırp milliyetçileri tarafından kundaklanmaya kalkılan cami o günden beri avlusunda bulunan polisler tarafından gece gündüz korunuyor.

  
  

• 8

  Belgrad

  Aziz Sava Kilisesi, Sırp Ortodoks Kilisesi'nin kurucusu ve Orta Çağ Sırbistan'ında önemli bir kişilik olan Aziz Sava'ya ithaf edilmiştir. Vračar platosunda, Osmanlı Paşası Sinan Paşa tarafından 1595'te Sava'nın gömüldüğü düşünülen yere kurulmuş olan kilise, konumu sebebiyle Belgrad şehir görünümünde göze çarpmaktadır.

• 9

  Belgrad

  Kalemeydan'da bulunan İstanbul Kapısı

• 10

  Belgrad

  Kalemeydan'da bulunan İstanbul Kapısı

• 11

  Belgrad

  1999’da Kosova olayları sebebi ile Nato tarafından Belgrad’ta bombalanan Genel Kurmay Başkanlığı binası halen o günlerin izlerini taşıyor.

• 12

  Belgrad

  Binayı kasten restore etmeyen Sırplar NATO'nun kendilerini haksız yere bombaladığına inanıyor.

• 13

  Belgrad

  Yugoslavya’nın kurucusu ve uzun yıllar boyunca bu ülkeyi yöneten Josip Broz Tito’nun mezarı
  
  Balkan seyahatleri hakkında ntvmsnbc'ye konuşan Prontotour Pazarlama Müdürü Sarp Özkar, vize uygulanmayan Belgrad-Saraybosna turlarına ilginin yoğun olduğunu söyledi. 4 gece 5 gün ve 449 euro'dan başlayan fiyatlarla satışa sunulan tura uçak ulaşımı, transferler, şehir turları, oda kahvaltı konaklama, rehberlik hizmetlerinin de dahil olduğunu ekledi.
  
  

• 14

  Belgrad

  Yugoslavya’nın kurucusu ve uzun yıllar boyunca bu ülkeyi yöneten Josip Broz Tito’nun mezarı

• 15

  Belgrad

  Tito'nun mezarının ve aynı zamanda son yıllarının geçtiği evinin bahçesinde çeşitli heykeller göze çarpıyor.

• 16

  Saraybosna

  Gezimizdeki bir diğer durak ise Saraybosna. Saraybosna'nin en merkezi yeri ise tabi ki Başçarşı. Başçarşı'nın girişinde ise Saraybosna'nın simgesi olan diğer bir eser Sebilj karşımıza çıkıyor.
  
  Fatih Sultan Mehmet'in 1463'te Osmanlı topraklarına kattığı, 1878 Berlin Kongresi'yle Avusturya Macaristan İmparatorluğu'na bırakılan Bosna-Hersek, 400 yılı aşkın kaldığı Türk idaresinde Osmanlı'ya ait izleri Balkanlar'da en iyi koruyan ülke konumunda. Osmanlı'ya ait cami, köprü, han, hamam, kütüphane, medrese gibi yüzlerce eserin bulunduğu Bosna-Hersek, bu tarihi zenginliğinin yanı sıra adeta "cennet" gibi doğal güzellikleri de bünyesinde barındırıyor. Ülkenin Türkiye'ye vize uygulamaması, Boşnaklarla Türkler arasındaki tarihi kader birlikteliği ve akrabalık ilişkileri de bu ülkeyi Türk turizmcileri açısından cazip hale getiriyor.
  
  
  

• 17

  Saraybosna

  Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminde ''dünyanın ilk tramvayı'' Saraybosna'da faaliyete geçirildi. Modernize edilerek günümüzde de kullanılan bu tramvayla, Saraybosna turu yapılabilir.
  
  Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna hem Avrupa'nın kalbinde oluşu hem de barındırdığı Osmanlı izleriyle ziyaretçilerinin her zaman hoşnut kaldığı bir şehir. Saraybosna adeta bir açık hava müzesi görünümünde yeşile bürünmüş, ortasından geçen Miljacka Nehri'yle iki kısımdan oluşuyor.

• 18

  Saraybosna

  Ortaçağ'da bir kasaba olan Saraybosna, kentin kurucusu olan Gazi İsa Bey tarafından yapılan kentleşme çalışmalarıyla ''şehir'' kimliği kazandı. Kentte 400 yılı aşkın Osmanlı döneminden kalan çok zengin tarih ve kültür mirası bulunuyor.

• 19

  Saraybosna

  Hem Osmanlı hem de Avusturya Macaristan İmparatorluğu mirasıyla adeta Doğu’yla Batı’nın bir sentezi olan Saraybosna, turistler için cazip seyahat noktalarından biri.

• 20

  Saraybosna

  Saraybosna 1992-95 yılları arasında yaşadığı Sırp kuşatması altında binlerce şehit vermiş bir şehir. Şehrin her yanında şehitliklere rastlamanız olası. Bu şehitliklerden birinde Boşnakların kahramanı olan Aliya İzzetbegoviç'in mezarı da bulunuyor. Aliya vasiyeti üzerine mezarının şehitlerin yanında olmasını istemiş ve mezarı tam da istediği gibi bir şehitliğin içine yapılmış.

• 21

  Saraybosna

  5 Şubat 1994'te Saraybosna'daki Markale Pazarı büyük bir katliama sahne olmuştu. Sırp Cumhuriyeti Ordusu tarafından düzenlenen saldırıda 68 kişi hayatını kaybetmiş ve 144 kişi de yaralanmıştı.
  Bombalanan alan günümüzde modernize edilip amacına uygun olarak yine pazar yeri olarak kullanılmaya devam ediyor.

• 22

  Saraybosna

  Bosna Savaşı, Bosna-Hersek'te 1 Mart 1992 tarihinden 14 Aralık 1995 tarihine kadar sürmüş olan bir savaştır. Üç yıldan fazla süren bu savaş sırasında 100.000-110.000 kişi hayatını kaybetmiş, 2 milyon kadar insan da yerini yurdunu terk etmek zorunda kalmıştır.

• 23

  Saraybosna

  Abluka altındaki şehre uygulanan ambargolar da gündelik yaşamı oldukça güç bir hale getirmişti. Ambargoyu kırmak, gıda ve ilaç sıkıntısı çeken kentin bu gidişini değiştirmek için Bosna-Hersek'in merhum Devlet Başkanı Aliya İzzetbegoviç ve arkadaşlarınca çözümler aranmaya başlandı. Savaş sırasında Boşnaklara gönderilen yardımların havaalanından kente ulaştırılamaması nedeniyle, İzzetbegoviç başkanlığındaki bir heyet, bir tünel kazılması yönünde karar aldı.

• 24

  Saraybosna

  Saraybosna Havaalanı ile Butmir bölgesi arasında kalan 800 metrelik alana tünel kazma çalışması başlatıldı. Gizlice 1993 yılının Temmuz ayında başlatılan çalışma 4 ay, 4 gün sürdü. Askerler ve halkın işbirliğiyle kazılan bu tünel, bir metre genişliğinde, 1,6 metre yüksekliğinde ve 800 metre uzunluğundaydı. Tünele havaalanından gelen yardım malzemesinin nakli için raylar ve vagonlar da yerleştirildi.
  
  
  

• 25

  Saraybosna

  Tünelin hayata geçirilmesiyle birlikte savaşın ve Saraybosna'nın kaderi artık değişmeye başladı. Silah, gıda, ilaç ve gereken her türlü sevkiyat bu tünelden yapılıyordu. Saraybosna Uluslararası Havaalanı'na 800 metre uzaklıktaki tünelin kazılmaya başlandığı Dobrinya Mahallesi'ndeki iki katlı ev, savaş müzesine dönüştürüldü.
  
  Savaş zamanında tünelin etrafına düşen bir top mermisi halen zemine gömülü vaziyette duruyor.

• 26

  Saraybosna

  Saraybosna sokaklarında satılan turistik eşyalar da kentin savaşlarla dolu olan tarihini gözler önüne seriyor. Zira savaş zamanından kalma miğfer, dürbün, mermi ve her türlü askeri malzeme bulmak mümkün.

• 27

  Saraybosna

  Gazi Hüsrev Bey Camii

• 28

  Saraybosna

  Saraybosna'ya geldiğinizde yapmanız gerekenlerden birisi de kesinlikle Boşnak böreğinin ve Boşnak kahvesinin tadina bakmak. Şehrin çoğu yerinde börekçilere ve kahvehanelere rastlamak mümkün. Özellikle Başçarşı, tek katlı dükkanları, sebili ve etrafını saran güvercinleriyle hala buram buram Osmanlı kokuyor. Bakırcıları, kuyumcuları ve taştan sokaklarıyla adeta Kapalıçarşı'nın üstü açık bir minyatürü gibi olan Başçarşı'da, sağlı sollu dizilen kafelerde ''Boşnak veya Türk'' olarak adlandırlan ''kahve'' ile günün yorgunluğu atılabilir. Yine burada bulunan ''Cevabçı''larda (Kebapçı) Türkiye'deki ''İnegöl Köftesi''nin bir benzeriyle karnınızı doyurabilirsiniz.

• 29

  Mostar

  Saraybosna'dan bir sonraki durağımız ise tarihi Mostar şehri. Neretva Nehri'nin ''zümrüt yeşili'' renginin izlemeye doyum olmayan güzelliğinin yanı sıra tarihi evleri, camileri, konakları ve savaşta havaya uçurulduktan sonra yeniden inşa edilen ''Mostar Köprüsü'' kesinlikle ihmal edilmemesi gereken bir durak.

• 30

  Mostar

  Mostar'da savaşın izlerini bugün bile görmek mümkün.

• 31

  Mostar

  Mostar, Bosna-Hersek'te Hersek bölgesinin en büyük şehri ve Bosna-Hersek Federasyonu'na bağlı Hersek-Neretva Kantonu'nun idarî merkezi.
  
  Mostar şehri Bosna-Hersek'teki iç savaş sırasında büyük zarar gördü. Şehre ismini veren ünlü Mostar Köprüsü Hırvatlar tarafından yıkıldı. Savaş sırasında şehrin etnik yapısı değişti. Müslümanlar Mostar'ın doğusunda, Hırvatlar batısında yaşamaya başladı. Sırpların çoğu ise şehirden ayrıldı.
  
  
  

• 32

  Mostar

  Savaştan sonra şehirde zarar gören binalar tamir, tarihi eserler restore edildi. Avrupa Birliği restorasyon çalışmaları için 15 milyon dolar harcadı.

• 33

  Mostar

  Bu arada yıkılan Mostar Köprüsü ABD, Türkiye, Hollanda, İtalya ve Hırvatistan'ın katkılarıyla Yapı Merkezi tarafından temel, beden duvarları ve zemini güçlendirilen köprü, ER-BU adlı diğer bir Türk şirketi tarafından aslına uygun olarak yeniden inşa edildi.

• 34

  Mostar

  2005 tarihinde eski Mostar şehri, UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi'ne alındı.

• 35

  Blagaj

  Mostar'dan sonra, yine güneye doğru yola devam edilmesi halinde 15 dakika sonra Blagay'a ulaşılabilir.

• 36

  Blagaj

  Burayı en fazla özel kılan ise henüz Bosna fethedilmeden önce Balkanlar'ın İslamlaşmasında önemli etkisi olan Anadolu erenlerinden Sarı Saltuk'a atfedilen Alperenler Tekkesi'dir.

• 37

  Blagaj

• 38

  Blagaj

  Blagay'da büyük bir kayalığın altından çıkan ve Neretva Nehri'ni besleyen Buna'nın soğuk suyu ve etkileyici manzarasını görebilirsiniz.

• 39

  Blagaj

  Hemen kaynağın kenarındaki Türk mimarisinin tüm özelliklerini yansıtan Alperenler Tekkesi, buraya gelen binlerce turistin de ilgisini çekiyor.
  
  
  

• 40

  Blagaj

  Blagay'da tekkenin bulunduğu alanda yer alan su kenarındaki lokantalarda Buna Nehri'nin kendine özgü ''kırmızı benekli alabalığından'' yenilebilir ve soğuk suyuyla birlikte Türk kahvesi içilerek, bu doyumsuz manzara izlenebilir.

• 41

  Blagaj

  Blagay kasabasının tepesinde bulunan eski Blagay Kalesi, Hersekli asilzadelerden Stjepan Vukčić'in yaşadığı yerdir.

• 42

  Blagaj

  Kışın lokantaların bir kısmı da sular altında kalabiliyor.

• 43

  Karlofça

  Karlofça Antlaşması'nın imzalandığı bina.

• 44

  Belgrad

• 45

  Belgrad

• 46

  Belgrad

• 47

  Belgrad

• 48

  Belgrad

• 49

  Belgrad

• 50

  Belgrad

• 51

  Belgrad

• 52

  Belgrad

• 53

  Saraybosna

• 54

  Saraybosna

• 55

  Saraybosna

• 56

  Saraybosna

• 57

  Saraybosna

• 58

  Saraybosna

• 59

  Saraybosna

• 60

  Mostar

• 61

  Mostar

• 62

  Mostar

• 63

  Mostar

• 64

  Mostar

• 65

  Mostar

• 66

  Mostar

• 67

  Mostar

• 68

  Mostar

• 69

  Mostar

• 70

  Blagaj

• 71

  Blagaj

• 72

  Blagaj

• 73

  Blagaj

• 74

  Blagaj