DeepSee adlı batiskafımızın içine kapanmış, Argo’nun güvertesinde mürettebatın birbirine emir yağdırmasını izliyoruz. Bir film sahnesini andırıyor. Sadece fonda müzik yok.
Çok geçmeden bağlarımız çözülüyor; artık Büyük Okyanus’ta minicik bir noktayız. Pilot Avi Klapfer balast tanklarına su dolduruyor ve çevremizi kuşatan kabarcıklar arasında batıyoruz.
Çok geçmeden bağlarımız çözülüyor; artık Büyük Okyanus’ta minicik bir noktayız. Pilot Avi Klapfer balast tanklarına su dolduruyor ve çevremizi kuşatan kabarcıklar arasında batıyoruz.
Dört bir yanımızda iletişim ekipmanları, basınç valfleri, kontrol düğmeleri, atıştırmalıklar, kameralar ve de –gerektiğinde kullanılmak üzere– idrarımız için özel torbalar var: Las Gemelas denilen deniz altı volkanına ulaşmak için gerekli her şey tamam. Şimdiye kadar yakından nadiren gözlenmiş öbek halindeki zirveleri, Kosta Rika’da, Cabo Blanco’nun 500 kilometre güneybatısındaki Cocos Adası yakınlarında Büyük Okyanus tabanından yükseliyor. Buradaki en yüksek zirve, 2300 metre kadar.
Deniz altı dağları genelde volkanik dağlar deniz tabanından yükselip de yüzeye ulaşamadığında oluşuyor (yüzeyi aşanlarsa ada oluyor). Tahminlere göre, yüksekliği en az bir kilometreyi bulan 100 bin kadar deniz altı dağı var. Ancak küçük tepelerden inişli çıkışlı dağlara tamamını dahil etmemiz halinde bu sayı büyük olasılıkla 1 milyon kadar.
Deniz altı dağları genelde volkanik dağlar deniz tabanından yükselip de yüzeye ulaşamadığında oluşuyor (yüzeyi aşanlarsa ada oluyor). Tahminlere göre, yüksekliği en az bir kilometreyi bulan 100 bin kadar deniz altı dağı var. Ancak küçük tepelerden inişli çıkışlı dağlara tamamını dahil etmemiz halinde bu sayı büyük olasılıkla 1 milyon kadar.
Deniz biyologları, Dünya’daki tüm deniz altı dağlarının sadece birkaç yüzünü incelemiş durumda. Belki de Mars yüzeyine ilişkin haritalar, okyanus tabanının en ücra köşelerinden çok daha ayrıntılı.
Kosta Rika Devlet Başkanı Laura Chinchilla, 2011’de, Las Gemelas’ı Deniz Altı Dağları Yönetimi Bölgesi tayin etti. Hedefi, “gezegenimizde sualtı zenginlikleri açısından en önemli alanlardan birini koruyacak parametrelerin net olarak belirlenmesine yardımcı olmak”tı. Ancak dünya genelindeki diğer deniz altı dağlarında bu zenginlik tehlike altında. Deniz altı dağlarının çevresinde toplanan balık sürülerini avlamak için dip sürükleme ağları kullanan trolcülerin sayısı giderek artıyor.
Okyanus zifiri karanlık. Yaklaşık 200 metrede batiskafın parlak ışıkları altında deniz tabanı beliriyor. Klapfer ustalıkla manevra yapıyor ama akıntı güçlü; aşağıda çok uzun süre kalamayabiliriz.
Birdenbire, ışıkların hemen arkasında, herhangi bir özelliği olmayan deniz tabanından farklı bir şey daha yükseliveriyor. Karşımıza çıkan, belki de milyonlarca yıllık bir yanardağ kalıntısı...
*
Gregory Stone'un yazdığı, Brian Skerry'nin fotoğraflarıyla süslediği 'Denizdaki Dağlar' adlı makalenin tümünü, National Geographic Türkiye'nin Eylül sayısında bulabilirsiniz.