DİJİTAL DÜNYANIN LİDERLERİ: Zuckerberg'in yurt odasından 'en genç milyarder'liğe uzanan hayatı

Mark Zuckerberg, sosyal medya denilince akla gelen ilk isimlerden. Üniversitedeki yurt odasında kurduğu Facebook ile kısa sürede milyarderler kulübündeki yerini aldı. İşte çağımızın en merak edilen kişilerinin başında gelen Zuckerberg'in ilginç hayatı. (YAZI: İLKER KOÇAŞ / ilker.kocas@ntv.com.tr)

• 1

  Mark Zuckerberg, 14 Mayıs 1984 yılında New York eyaletinin White Plains şehrinde diş hekimi bir baba olan Edward ve psikiyatrist doktor bir anne olan Karen'in tek erkek çocuğu olarak dünyaya geldi.   

  Eğitimli bir anne babanın 4 çocuğundan birisi olan Zuckerberg'in de eğitim hayatı bir hayli parlaktı. Lisede çeşitli bilim dallarında bir çok ödül kazanan Zuckerberg, mezun olduğunda ABD’nin en önemli üniversitelerinden Harvard’a girme hakkı kazandı.   

• 2

  Ancak Zuckerberg'in Harvard macerası beklediğinden de kısa sürecekti. Üniversitenin ilk yılında, okulun en yakışıklı ve en güzel kızlarının seçilebildiği Facemash isimli bir internet sitesi kurdu. 

  Bu siteyi kurabilmesi için öğrenci bilgilerine ihtiyacı vardı ve binlerce öğrencinin fotoğraflarına ulaşması için ise tek bir yöntem mevcuttu. Fotoğrafları bulması için üniversitenin veri tabanına girmesi gerekiyordu.   

• 3

  HARVARD MACERASI KISA SÜRDÜ   

  Veri tabanını hack'lediği ortaya çıkan Mark Zuckerberg, yaptığı bu eylem sonrası disipline verildi. Harvard’lı  öğrencileri internet üzerinde buluşturmak için ‘The Facebook’ isimli, ona şu anki servetini getirecek olan siteyi kurdu.  Bu fikrin çalıntı olduğu iddiası ise yıllarca onu bir gölge gibi izledi.     

  Bu site kısa sürede büyük ilgi gördü ve Zuckerberg projesini büyütme kararı aldı. Harvard'ı bıraktı, Boston'dan ayrılıp Silikon Vadisi'ne taşındı. 2005 yılına gelindiğinde sitenin başındaki 'the' kısmını atarak siteye bugünkü adını verdi.    

• 4

  İLK YATIRIMINI 2005’TE ALDI  

  Aynı yıl ilk defa büyük yatırımcıların ilgilisi çekmeyi başardı ve Accel Partners'tan yaklaşık 13 milyon dolar yatırım aldı. Facebook kısa sürede veri tabanına ABD'nin önde gelen diğer okullarını da eklemeye başladı ve bu adım sonrası sitenin kullanıcı sayısı 5.5 milyon üyeye ulaştı.    

  Facebook artık ABD'deki üniversite öğrencilerinin sanal buluşma platformu haline dönüşmüştü. O dönem Facebook üyesi olabilmek için ABD'de eğitim veren bir üniversitede öğrenci olmak gerekiyordu. Zira platform sadece üniversite uzantılı elektronik posta adresi ile üyelik alıyordu.   

• 5

  2012’DE 1 MİLYAR KULLANICIYA ULAŞTI   

  Ancak Facebook'a olan ilgi o kadar büyüktü ki Zuckerberg, gelen talepleri de göz önünde bulundurarak siteyi ABD'de okuyan öğrencilerin dışına çıkardı. Platform kısa süre içinde dünyanın dört bir yanından kullanıcılara ev sahipliği yapan bir site halini aldı.    

  Zuckerberg'in bu hamlesinin ne kadar doğru bir adım olduğu 2012 yılına gelindiğinde su götürmez bir gerçekti. Facebook o yıl 1 milyar kullanıcıya ulaştı. Bu platforma sosyal medya devi lakabını kazandırdı.   

• 6

  “SATIN ALAMIYORSAN KOPYALA”   

  Yahoo ve Microsoft’un Facebook'u satın alma tekliflerini geri çeviren Zuckerberg yaptığı satın almalar ile Facebook’u iyice büyüttü. 2012'de 1 milyar dolara Instagram'ı, 2014'te 19 milyar dolara WhatsApp'ı satın alan Facebook aynı yıl 3 milyar dolar ile SnapChat'in de kapısını çaldı.    

  WhatsApp ve Instagram’ın aksine SnapChat’ten istediği yanıtı alamadı. SnapChat’i bünyesine katamayan Zuckerberg “Satın alamıyorsan kopyala” sözü ile özetlediği saldırgan bir politikaya 2015 yılında start verdi.   

• 7

  SnapChat cephesinden istediği yanıtı alamayan Facebook, 2015 yılında Instagram'a Snapchat ile hayatımıza giren ‘stories’ (hikayeler) isimli 24 saat sonra otomatik olarak silinen paylaşım özelliğini entegre etti.   

  Sosyal medya devi bu adım ile Snapchat'e istediği darbeyi vurdu. Zira 2015’ten sonra SnapChat'in  emin adımlarla popülaritesini kaybetmesini,  Instagram'ın ise yükselişini izledik.   

• 8

  2018: ZUCKERBERG’İN EN ZOR YILI   

  2018'de Londra merkezli veri analiz şirketi Cambridge Analytica'nın Facebook'un, 87 milyon kullanıcısının hesaplarından izinsiz topladığı kişisel verileri, ABD'de yapılan ve  Trump’ın zaferi ile sonuçlanan başkanlık seçimleri ile İngiltere'de Haziran 2016'da gerçekleşen Brexit için kullandığına dair suçlamalar, küresel ölçekte bir krize yol açtı.   

  Cambridge Analytica temelde kullanıcıların beğenilerine odaklandı. Şirket kullanıcıları ve sevdikleri şeyleri ilk 100 etkene ayırmak için ‘Tekil Değer Ayrışımı'nı kullandı. Raporlar bu yöntemin kullanıcıların siyasi yönelimi konusunda oldukça başarılı sonuçlar verdiğini gösteriyor. Milyonlarca kişinin tahmini olarak kime oy vereceğini tahmin eden sistem sayesinde kararsız seçmenler yalan haberler ile hedef alındı.   

• 9

  ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC) de bu duruma sessiz kalmadı. FTC, 20 Mart 2018'de konu ile ilgili soruşturma başlattı. Bir gün sonra Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg  sessizliğini bozdu ve şu ifadeleri kullandı:    

  "Sizin verileriniz korumak bizim sorumluluğumuz ve eğer bunu başaramıyorsak size hizmet etmeyi hak etmiyoruz. Tam olarak ne olduğunu ve bu durumun bir daha gerçekleşmemesi için çalışıyorum." 

• 10

  "BU BÜYÜK BİR HATAYDI. BENİM HATAMDI VE ÖZÜR DİLERİM"   

  10 Nisan 2018'de Zuckerberg için yaşananları daha detaylı olarak anlatmanın zamanı gelmişti. ABD Senatosu Adalet Komitesi ve Ticaret, Bilim, Ulaşım Komitesinin ortak düzenlediği "Facebook, Sosyal Medya Gizliliği ve Veri Kullanımı ve Suistimali" adlı oturumunda ifade veren Zuckerberg 44 senatörün sorularını yanıtladı.   

  Zuckerberg, konuşmasında, Facebook'un veri sızıntısını önlemek için yeteri kadar çaba sarf etmediğini kaydederek şirketin yarattığı araçların olumsuz şekilde kullanıldığına, bunların arasında sahte haberler, seçimlere yabancı müdahale ve nefret konuşmalarının yer aldığı bilgisini paylaştı. Şirketin kullanıcılara karşı sorumluluğu için geniş bir bakış açısı almadığını ifade eden Zuckerberg, "Bu büyük bir hataydı. Benim hatamdı ve özür dilerim" dedi.   

• 11

  CEZA TUTARINI SADECE 1 AYDA KAZANDI    

  Temmuz 2019'da FTC ile anlaşan Facebook, 5 milyar dolar ceza ödemeyi kabul etti. Bu rakam her ne kadar 'rekor ceza' olarak lanse edilse de 5 milyar dolarlık ceza Facebook'un 2018 yılındaki gelirinin yüzde 9'una denk geliyordu.    

  45 milyar dolar nakit rezervi bulunan Facebook, 2019'un ilk çeyreğinde (ilk üç ay) 15 milyar dolar kazandığını açıklamıştı.    

• 12

  EN GENÇ MİLYARDER OLDU  

  Betway’in raporuna göre, 23 yaşında ve 1 yıl içinde milyarder olan Facebook’un kurucusu  Zuckerberg en genç yaşta ve en kısa sürede milyarder olan isim oldu.

  2020’de SnapChat’e  karşı uyguladığı taktiği  TikTok’a karşı deneme kararı aldı. ABD’de yasaklanması gündemde olan  TikTok’taki özelliği ‘Reels’ isimli özellik ile Instagram’a  entegre eden Zuckerberg  şimdiden istediğini almış benziyor. Bu hamle sonrası Facebook'un hisselerinde yüzde 6 yükselme yaşandı. Facebook’un yüzde 13’ünü elinde tutan  Zuckerberg’in kişisel serveti de 100 milyar doları gördü.