MASTEKTOMİ NEDİR?
Mastektomi, meme kanserinin tedavi edilmesi için meme dokusunun çıkarıldığı cerrahi operasyondur.
Geçmiş yıllarda meme kanserinin standart tedavisi meme dokusu, tümör, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altındaki bazı kasların tamamen çıkarılması ile gerçekleştirilen radikal mastektomi operasyonlarıydı. Fakat tıbbi teknolojinin ve onkolojik cerrahi tekniklerinin geliştirilmesi ile birlikte daha yeni mastektomi teknikleri ortaya çıkmıştır.
Bu teknikler yardımıyla uygun profildeki hastalarda göğüs derisinin korunması, işlem sonrasında daha doğal bir görünüm elde edilmesi ve daha az invaziv şekilde operasyonların gerçekleştirilmesi gibi imkanlar elde edilebilir.
Mastektomi operasyonu tek meme üzerinde gerçekleştirilebileceği gibi aynı anda iki meme için de uygulanabilir.
Mastektominin ardından hastanın sağlık durumu ve tercihine bağlı olarak meme rekonstrüksiyonu olarak da adlandırılan uygulamalarla meme yeniden şekillendirilebilir. Bu işlem mastektominin hemen ardından yapılabileceği gibi farklı bir tarihte yeni bir operasyon şeklinde de planlanabilir.
MASTEKTOMİ TÜRLERİ NELERDİR?
Mastektomi operasyonu işlemin tekniğine ve hangi dokuların çıkarıldığına göre farklı türlere ayrılır. Bunlar şu şekildedir:
- Total (basit) mastektomi: Meme dokusu tamamen çıkarılırken koltuk altı lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının yerinde bırakıldığı mastektomi türüdür.
- Çift mastektomi: Özellikle koruyucu tedavide tercih edilen her iki memenin birden çıkarılması işlemidir.
- Radikal mastektomi: Meme dokusunun tamamı, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının çıkarıldığı mastektomi operasyonudur.
- Modifiye radikal mastektomi: Tüm meme dokusu ve koltuk altı lenf düğümleri çıkarılırken göğüs kaslarının yerinde bırakıldığı mastektomi tekniğidir.
- Meme ucu koruyucu mastektomi: Cilt, meme ucu ve periferik meme dokusunun sağlam bırakıldığı yenilikçi mastektomi tekniğidir.
- Deri koruyucu mastektomi: Meme dokusu ve meme ucu çıkarılırken memenin yeniden yapılandırıldığı ve cildin sağlam bırakıldığı mastektomi operasyonudur.
Yukarıdakilerin haricinde birçok meme kanseri olgusu için tedavi seçeneği olarak değerlendirilen lumpektomi, tümör ve çevresindeki sağlam dokunun az bir kısmı çıkarılırken, göğüs yapısının korunmasını sağlayan operasyondur.
Kuadrenektomi ise lumpektomiye oranla daha fazla meme dokusunun çıkarıldığı fakat halen memenin büyük bir kısmının yerinde bırakıldığı kısmi mastektomi tekniğidir. Bu teknikler minimal invaziv meme kanseri cerrahisi teknikleri olmakla birlikte yalnızca uygun hastalarda ve çoğunlukla radyoterapi ile kombine şekilde uygulanır.
MASTEKTOMİ NASIL YAPILIR?
Mastektomi operasyonu yapılacak hastalarda operasyona ve risklerine ilişkin tüm bilgilendirmeler hekim tarafından hastaya iletilir.
Olası riskler arasında kanama, omuz ağrısı ve sertliği, koltuk altında uyuşma, ağrı, enfeksiyon, ödem, hematom ve skar oluşumu gibi komplikasyonlar yer alır. Bunlar hakkında da gerekli bilgilendirmeler hastaya yapılır.
Mastektomi sonrasında meme rekonstrüksiyonu yaptırmak isteyen hastalarda bu konuda gerekli planlamalar operasyon öncesinde hekimle birlikte yapılmalıdır. Operasyondan önce hekimin önerdiği zamanda kan sulandırıcı ilaç kullanımı söz konusu ise bırakılır, yemek yeme ve su tüketimi bırakılır.
Operasyona başlanırken hastaya genel anestezi uygulanır, ardından planlanmış olan teknikle mastektomi operasyonu başlatılır. Uygun bölgeden kesi açılır ve meme dokusu üzerinde bulunan deriden ve göğüs kaslarından ayrıştırılarak çıkarılır.
Sentinel düğüm diseksiyonu koltuk altından bir dizi lenf düğümü çıkarılır, aksiller lenf nodu diseksiyonu uygulanacak hastalarda ise yalnızca tümörün etkilediği ilk birkaç düğüm çıkarılır. Lenf düğümlerinin çıkarılması gerekmeyen hastalarda bu aşama atlanır.
Çıkarılan lenf düğümleri kanser açısından teste tabi tutulur ve herhangi bir soruna rastlanmaması halinde başka lenf düğümünün çıkarılması gerekmez. Rekonstrüksiyon planlanmış ise plastik cerrahi uzmanı devreye girerek memenin yeniden şekillendirilmesi işlemini gerçekleştirir.
Ardından göğüs cerrahı tarafından göğüse kanalizasyonlar yerleştirilerek koltuk altından tümör bölgesine doğru sıvı birikiminin oluşması önlenir. Bu işlemin sonrasında açılan kesiye dikiş atılarak bandajlama yapılır ve operasyon sonlandırılır. Ortalama 2-3 saat süren bir operasyondur fakat meme rekonstrüksiyonu gerçekleştirilecekse operasyon süresi uzayabilir.
Hastalar genellikle birkaç gün hastanede gözetim altında tutulur.