Aileden böbrek nakli riskli midir?

Usta oyuncu Erdal Tosun, annesi Sevim, ailesi, sanatçı dostları ve sevenleri tarafından dün son yolculuğuna uğurlandı. Tosun'un ailesinde böbrek yetmezliği hastalığı olduğu için kızı Zeynep Kiraz’dan böbrek nakli yapılmasını konuşmayı dahi  kabul etmediği ortaya çıktı. Peki ama aileden böbrek nakli yapılması sağlığı tehlikeye atar mı, riskleri var mıdır? İşte Erdal Tosun'un sağlık problemi hakkındaki detaylar ve böbrek nakli konusunda bilmeniz gerekenler...

• 1

  Gözyaşları ve hüzünle son yolculuğuna uğurlanan Erdal Tosun, uzun süredir böbrek yetmezliği hastalığıyla mücadele ettiği için diyalizle yaşama tutunmuştu. Düzenli olarak pazartesi, çarşamba ve cuma günleri İstanbul Beşiktaş’taki özel bir diyaliz merkezinde tedavi görüyordu. Tosun'un yaşadığı bu zorlu sürecin arkasındaki gerçekler bugün ortaya çıktı.

• 2

  Habertürk'ten Öznür Karslı'nın haberine göre; bu durum nedeniyle bedeni çoğu zaman bitkin düşüyordu. Öyle ki diyaliz yorgunluğu nedeniyle Organ Bağışı Haftası’nda katılacağı kupa etkinliğine katılmaktan son anda vazgeçmişti.

• 3

  Usta sanatçı, her diyaliz günü sonrasında vücudunun yorgun düşmesine rağmen hiçbir zaman canlı vericiden böbrek nakli olmaya yanaşmadı. Zira, sanatçının bu tercihi nedeniyle eski eşi İlknur Tosun ile 19 yaşındaki kızı Zeynep Kiraz Tosun’un doku uyumu bile aranmadı.

• 4

  Ailesinde böbrek yetmezliği hastalığı olduğu için kızının gelecekteki sağlığının olumsuz etkilenmemesi düşüncesiyle  böbreğini almayı kabul etmedi.

• 5

  “Bir başkasının benim için bıçak altına yatmasını istemiyorum” diyerek adını kadavra donör bekleme listesine yazdıran sanatçı Erdal Tosun’un bir dönem doktorluğunu yapan nefrolog Aydın Türkmen, “Diyalizle yaşayan biriydi. Bunun en önemli nedeni de Türkiye’de hâlâ kadavra donör bağışlarının çok yetersiz olması” dedi. 

• 6

  konu hakkında ntv.com.tr'ye konuşan Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar, böbrek yetmezliği ve aileden böbrek nakli ile ilgili şu bilgileri verdi: 
  
  Böbrek bağışlayan hastaların ileride anne olması ya da doğum yapmasıyla ilgili bir engel yaşanmaz. Ancak ailede genetik bir hastalık varsa bu konuda dikkatli davranılır. Ailede genetik olarak böbrek yetmezliği ya da diyabet gibi hastalıklar varsa ileride yaşanabilecek olası sağlık problemleri göz önünde bulundurularak özellikle ailenin genç üyelerinden nakil yapılması tercih edilmez.
  
  Türkiye'de yaklaşık 60 bin kişi böbrek yetmezliği yaşıyor ve her yıl bu rakamın yüzde 10'u kadar yeni böbrek hastası oluyor. Yaklaşık 23 bin kişi ise nakil listesinde yer alıyor. Diyalize giren böbrek hastalarının közel bir bir durumları yoksa her biri böbrek naklide adaydır. Bazı hastalar ise kendi gerekçeleri ya da doktorların yönlendirmeleri nedeniyle nakil listesine girmezler. Ancak diyalize giren hastaların çoğunun böbrek nakli olmak istediği biliniyor.

• 7

  Türkiye Organ Nakli Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cemal Ata Bozoklar ise konu hakkında ntv.com.tr'ye yaptğı açıklamada şunları söyledi:  Her böbrek yetmezliği genetik değildir. Bazılarının genetik kompenenti vardır bazılarının ise yoktur. Böbrek bağışı anne olmayı engellemez ama genetik bir geçiş varsa, gelecekteki böbrek hastalığı riskini azaltmak için böbrek nakli tercih edilmez. Böbrek naklinin anne olmayı engellemesi gibi bur durum ise söz konusu değil.
  
  Böbrek vericisinin, ailesel bir böbrek hastalığı yoksa, hiçbir zaman bir sorun teşkil etmez. Bir insanın bir böbreğini vermesi sağlığını riske sokmaz. Yani canlı verici olmak, insanın gelecekte böbrek yetmezliği olması açısından bir risk teşkil etmez. Başka bir noktada da risk teşkil etmez. Hatta tersine bu kişiler sürekli kontrol altında oldukları için daha sağlıklı yaşarlar.
  
  
  
  

• 8

  Türk Böbrek Vakfı Nefroloji Sorumlusu Yrd. Doç Dr Bilal Görçin ise ntv.com.tr'ye yaptığı değerlendirmede "Etik olarak genç birinden böbrek almayı çok uygun görmüyoruz, daha yaşlı biri varsa ondan almayı tercih ediyoruz. Dolayısıyla Erdal Tosun’un bu düşüncesi doğru. Çünkü kızı 19 yaşında ise önünde ortalama 60-70 yıl var. Böbrek nakli anne olmaya engel değil ancak ailede böbrek hastalığı varsa genç birinden almamak daha doğru. Genelde anneler- babalar kendi çocuklarından almayı kabul etmiyorlar, bir yönden de haklılar. Ancak çok çok mecbur kalırsak 22 yaş civarında nakil yapmayı kabul ediyoruz. Daha genç birinden nakil almıyoruz. Zaten bildiğim kadarıyla Erdal Tosun kadavradan nakil için başvuruda bulunmuş" dedi.