Avrupa’da başlayan çiftçi eylemleri başta ekonomi ve politika olmak üzere birçok alanda önemli değişimleri beraberinde getirebilir.
Almanya'da tarım işçileri hükümetin dizel sübvansiyonlarını kesme planını protesto ediyor; Fransa'da çiftçiler tarımsal faaliyetlerine yönelik aşırı düzenlemeleri, Hollanda çiftçisi ise, hükümetin hayvan nüfusunu azaltarak emisyonları azaltmayı amaçlayan çevre planlarını protesto ediyor.
Eylemlerin sebebine değinecek olursak; ilk sıraya AB’nin yeşil dönüşüm adımlarını koyabiliriz. Birlik, 2050’ye kadar kıtayı karbon nötr hale getirmeyi planlıyor. Çiftçiler aslında yeşil dönüşüme karşı değil, ancak bu altyapı ve dönüşümün sağlanması için gerekli sermayeye sahip olmadıklarını belirtiyorlar. Bankaların kredi vermemesi ve yüksek faizlerden de şikayetçiler. Avrupa Birliği, 2023-2027 dönemi için çiftçilere 270 milyar euro tutarında bir destek fonu ayırdı. Ancak bu fonun yeterli olmayacağı konusunda hem AB, hem çiftçiler hemfikir.
UCUZ İTHALAT VE PAHALI ENERJİ AVRUPA ÇİFTÇİSİNİ VURDU
Tahıl koridoru anlaşmasının ardından Ukrayna’da kısılı kalan tahıl, yeniden Avrupa’ya dağılmaya başladı. Karadeniz’den gelen bu ucuz tahıl, başta Doğu Avrupa olmak üzere üreticilerin gelirlerini oldukça düşürdü. Karadeniz’deki Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte enerji fiyatlarında artış yaşanmıştı. Çiftçiler için en önemli maliyet kalemlerinden biri de dizel… Fiyatlar rekor seviyelerden geri çekildi ancak hala tarihi seviyelerin çok üzerinde.
Ayrıca Birlik dışında yer alan ülkelerden yapılan ucuz ithal ürünler de çiftçilerin tepki gösterdiği başka bir konu.
AVRUPA’DA TARLA-MARKET MAKASI AÇIK
Perakende sektörü yaptığı anlaşmalarla birlikte çiftçiden ürünü sabit fiyata alıyor. Yani Avrupalı çiftçi, yaptığı anlaşmanın bağlayıcılığından dolayı birçok ürünü marketlere zararına satmak zorunda kalıyor. Örneğin; İspanya’da 1 kilo domatesin market fiyatı 5 euro, ancak çiftçilerin satış fiyatı 70 cent. Çiftçilerin sattığı ürünlerin ortalama fiyatı ise 2023 yılı 3. Çeyreğinde bir yıl öncesine göre ortalama yüzde 9 düştü.
ÇİFTÇİ EYLEMLERİ NE KADAR SÜRECEK?
Avrupa Birliği cephesi, eylemlerin önüne geçmek için bir dizi kararı hemen uygulamaya aldı. Parlamento, 2022 yılına kadar “pestisit” kullanımını yarıya indirmeyi öngören teklifi geri çekti. Ayrıca çiftçilerin topraklarının bir bölümünü nadasa bırakmalarını öngören planlar da ertelendi. Sera gazı emisyonlarını indirme planında ise tarım sektörünün muaf tutulması gündemde.
Eylemler ülkelerin attığı adımlarla birlikte biraz sakinleşti. Ancak protestoların Haziran’daki parlamento seçimlerine kadar sürmesi bekleniyor. Aşırı sağ kesimin çiftçilere yönelik desteği, eylemlerin daha politik hale gelmesine neden olabilir.
EYLEMLER AVRUPA EKONOMİSİNİ TEHDİT EDİYOR
Çiftçi eylemleri Avrupa tarımında belirsizliği artırmasının yanı sıra, tedarik zincirini de olumsuz etkileyebilir. Gösterilerde birçok yol ve gümrük kapatıldı. Bu durum en çok imalat ve ulaştırma sektörünü negatif etkiliyor. Olası ürün fiyat artışlarında ise Avrupa’da gerileyen enflasyonun yeniden hortlama tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.