Rüzgar tersten mi esiyor?

2024'ün ilk 4 ayı neredeyse geride bıraktık. Dünyada yeni yıla girerken ekonomik beklentiler farklıydı. Tahminler açıklanan veriler ile değişti. Daha önce ABD'de enflasyon sorununun artık geride kalacağı düşünülürken son aylarda yaşanan yükselişler tabloyu değiştirdi. Bu durum ABD Merkez Bankası (Fed) için de tahminleri etkiledi. 2024'ün ilk günlerinde piyasalar Fed'den Mart ayında faiz indirimi öngörüyordu. Bu tahmin önce Mayıs'a ardından Temmuz'a şimdi de Eylül ayına sarktı.

Konut satışlarındaki artışın 4 nedeni

Konut satışları mart ayında yıllık yüzde 0,1 düşerken aylık yüzde 12,2 arttı. Geçen ay satışlar 100 bin bandının üzerine çıkarak 105.394 adet oldu. Yüksek faize rağmen kredi kullamında da artış yaşandı.

Mevduat ve kredi faizinde hızlı yükseliş

Merkez Bankası Mart toplantısında 500 baz puan faiz artırdı. Hem bu artış hem de kredi kullanımını zorlaştırıcı düzenlemeler faiz oranlarına yansıdı.

Otomatik faturaya yüksek faiz

Bankalar kredi kartıyla yapılan otomatik fatura ödemelerinden yüksek faiz talep etmeye başladı. Faturaları için otomatik ödeme talimatı verenler, faiz ödeyeceklerini ekstrelerini görünce öğrendiler... Bazı bankalar da faturalar normal mevduat hesaplarından ödense bile artık komisyon talep ediyor. Uzmanlara göre bu iki uygulama da yasal değil.

Diderot Etkisi altında mısınız?

Alışveriş yaparken kendinizi kaybettiğiniz oluyor mu? Alacağınız yeni elbise ya da mobilya sizi çok fazla heyecanlandırıyor mu? Diderot Etkisi'ni hiç duydunuz mu?

Krediler kısıtlanırken ya mevduat faizi düşerse?

Geçen yılın son aylarında yükselişe geçen mevduat faizleri 2024'ün ilk aylarında gerilemişti. Faiz oranları düşerken enflasyonun hızlı artması mevduata yönelimi de azalttı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre, Aralık 2023'te 7 trilyon 512 milyar lira olan TL mevduat hacmi, 2024 Ocak'ta 7 trilyon 461 milyar liraya düştü. Düşüş çok yüksek değil. Zaten asıl dikkat çeken nokta artmamış olması. Ekim'de aylık 317 milyar TL, Kasım'da aylık 179 milyar TL, Aralık'ta aylık 481 milyar TL'lik artışlar olmuştu. Yani mevduat hacmi belli bir yükseliş oranı yakalamıştı.

Gözler ABD tarım dışı istihdam verisinde

Küresel piyasalar geçen hafta ABD'de açıklanan verileri takip etti. Son 3 iş gününde açıklanan 3 veri piyasaları sakinleştirdi. Büyüme rakamının beklentinin altında gelmesi, kişisel gelirlerin tahminlere paralel artması ve Michigan Tüketici Güven Endeksi'nde enflasyona dair negatif sinyal alınmaması dolar endeksini düşürdü. New York Borsası yükselirken, ons altın 2080 doları aşarak 2 ayın zirvesine çıktı.

Neden en çok bilgisayar satıldı?

Merkez Bankası'nın faiz artışlarına rağmen tüketim canlılığını koruyor. Rakamlar vatandaşın harcamalarını öne çektiğini gösteriyor.

Gözler büyüme rakamlarında

Gelecek hafta hem içeride hem dışarıda büyüme rakamları takip edilecek. Türkiye ekonomisinin 2023 yılı büyüme performansı Perşembe günü belli olacak. Ekonomistlerin dördüncü çeyrek büyüme tahmini yüzde 4, 2023 için yüzde 4,40 seviyesinde.

Seçim öncesi "son alışverişler"

Kredi kartlarına düzenleme için geri sayım sürüyor. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan son Enflasyon Raporu'nda çalışmaların devam ettiğini söylemişti. Kredi kartına taksit kısıtlamasının geleceği zaten biliniyordu. Orta Vadeli Program'da ve ardından Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda hayata geçirilmesi hedeflenen tedbirler kısmında yer almıştı.

Konutta 3,5 senede %57'den %7'ye

Konut kredilerinde yüzde 0,64 faizin olduğu dönemi hatırlar mısınız? Çok eski değil, 3,5 sene önce. Konutun çok daha fazla insan tarafından yatırım aracı olarak görülmeye başlamasının ayak sesleri bu faizin verildiği kampanya ile başladı.

Enflasyonda olumsuz sinyal

Yeni Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, geçen hafta perşembe günü ilk kez kameraların karşısına geçmişti. Yılın ilk Enflasyon Raporu sunumunu yapan Karahan, enflasyonda ocak ayındaki yükselişin ardından düşüş yaşanacağını belirtmişti. Karahan özellikle perakende satışlara dikkat çekmiş, "Büyüme hızı Kasım itibarıyla negatif döndü." değerlendirmesini yapmıştı.

Piyasalar ABD verisini bekliyor

Küresel piyasalar uzun bir süredir ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirim sürecine ne zaman başlayacağına dönük tahminleri fiyatlıyor. Açıklanan veriler, yapılan açıklamalar risk iştahını bir artırıyor bir düşürüyor.

Mevduat faizi yükselecek mi?

Aralık ayında hızla yükselen mevduat faizleri yeni yıl itibarıyla düşüşe geçti. Aralık sonunda yüzde 48'lere varan faizler yüzde 43'lere indi. Merkez Bankası'nın haftalık verilerine bakıldığında bu oranların daha yüksek olduğu görülüyor. Ancak döviz dönüşümlü kur korumalı mevduattan dönenlere verilen faiz oranlarının yüksekliği ortalamayı ciddi şekilde yukarı çekiyor. Yani ortalama faiz yüzde 50'lerde gözükse de herkes bu orandan yararlanamıyor. Şu an bazı bankalarda mevduat faizi politika faizinin bile altında.

Yeni başkanın ilk sınavı

Merkez Bankası'nın yeni başkanı Fatih Karahan görevi Hafize Gaye Erkan'dan devraldı. Karahan'ın işi kolay değil. Sıkı faiz politikasında gerekli sürekliliği sağlamasının yanında iletişim yönünün de kuvvetli olması gerekecek.

Otomobil satışı engelleri aştı

Merkez Bankası Haziran ayından bu yana faiz artırıyor, kredi faizleri de yükseliyor.. Buna rağmen henüz tüketimde anlamlı bir düşüş söz konusu değil. Hatta önceki aylarda görülen azalma sinyalleri de terse döndü. Bunu açıklanan verilerden görebiliyoruz. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği Ocak ayına ilişkin satış rakamlarını paylaştı. Geçen ay otomobil ve hafif ticari araç satışları 79 bin 701 adet ile Ocak rekorunu kırdı. Satışlarda Ocak 2023'e göre yüzde 56,6'lık ciddi bir artış yaşandı. Anlaşılan o ki "Otomobil yatırım aracı olmaktan çıktı" demek için henüz erken.

Gözler bu hafta Fed'de olacak

Piyasalar gelecek hafta ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararına odaklanacak. Fed kararını Çarşamba günü TSİ ile saat 22'de açıklayacak. Bankanın faizi sabit tutmasına kesin gözüyle bakılıyor. Karara ilişkin asıl önemli olan faiz indirimi için verilecek mesajlar olacak. Bu nedenle kararın açıklanmasından yarım saat sonra basın toplantısı düzenleyecek olan Fed Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları dikkatle takip edilecek. 2024'te ilk faiz indiriminin ne zaman olacağı ve kaç faiz indirimine gidileceği sorularının yanıtları aranacak.

Türkiye için SWOT analizi: Riskler ve fırsatlar ne?

Türkiye ekonomisi son yıllarda önemli zorluklarla karşı karşıya kaldı. İçerideki kırılganlıklar çözülememişken küresel sorunların etkilerine maruz kalındı. Hem uygulanan politikalar hem de yurt dışı kaynaklı problemler enflasyon sorununu doğurdu. Son 7 aydır ortodoks ekonomi politikalarına dönüş yapılsa da etkilerin görülmesi zaman alacak. Ekonomistlerin yorumlarına, yabancı ve yerli kuruluşların raporlarına bakılırsa normale dönüş biraz zaman alacak gibi duruyor.

Faizde karar haftası

Gelecek hafta piyasalar için önemli başlıklar var. İçeride Merkez Bankası'nın faiz kararı takip edilecek. Karar 25 Ocak Perşembe günü saat 14'te açıklanacak. Bankanın 250 baz puanlık faiz artışına gitmesi bekleniyor. Bu 8'inci ve muhtemelen son faiz artışı olacak.

Faiz artarken tüketim neden düşmüyor?

Merkez Bankası ilk faiz artışını geçen yıl Haziran ayında yaptı. Faiz, art arda 7 toplantıda 34 puan artırıldı. Ocak ayı için bir faiz artışı daha öngörülüyor. Beklentiler gerçekleşirse politika faizi yüzde 45 ile zirveyi görecek. Banka bunun sinyalini Aralık toplantısının ardından yayımladığı Para Politikası Kurulu metninde zaten verdi. Metinde, "Gerekli parasal sıkılık düzeyine önemli ölçüde yaklaşıldı. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarını en kısa zamanda tamamlamayı öngörmektedir." ifadeleri kullanıldı. Şimdi akıllardaki soru işareti, bu faiz seviyesinin tüketimi frenlemek için yeterli olup olmayacağı.

Moody's kararı neden önemli?

Gözler uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in Türkiye değerlendirmesine çevrildi. Moody's 15 Aralık'ta takvimde yer almasına rağmen rapor yayımlamamıştı. Ancak 2024 yılında ilk değerlendirme yayımlayacağı ülkeyi Türkiye olarak belirledi. O karar bugün gelecek. Not kararları ABD ile saat farkı olmasından dolayı gece yarısı belli olacak.

Borsa için kritik tarihler

2022 yılında yükseliş rekorları kıran Borsa İstanbul'da geçen yıl artış enflasyonun altında kaldı. Borsa, 2024 yılına ise belirsizliklerle başladı. Hisse senedi yatırımcıları bu yıl birçok önemli başlığı takip edecek.

Mevduatta hep aynı getiri mümkün mü?

TL mevduat faizi her hafta artıyor. Son olarak 1-3 ay vadeli TL mevduat faizi ortalaması yüzde 52'yi geçti. Peki mevduat faizi sürekli yüksek kalacak mı? Gelecek yıl sürekli aynı getiriyi elde etmek mümkün olacak mı? Hesaplar neye göre yapılmalı?

Faizde tamam mı, devam mı?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yılın son faiz kararını bugün açıklayacak. Banka, Haziran ayından bu yana 6 toplantıda toplam 3 bin 150 baz puan faiz artırdı. Kasım toplantısında yapılan 500 puanlık artış tahminlerin üzerindeydi. Bu karar, "Merkez'in faiz artış sürecindeki ikinci sürprizi oldu" diyebiliriz. Temmuz'da 250 baz puan faiz artıran banka, Ağustos'a gelindiğinde faiz artış seviyesini 750 baz puana yükseltmişti. İlk sürprizi buydu.